Περιγραφή Επαγγέλματος:
Είναι ο καλλιτέχνης που με το χαρτονένιο του θίασο διασκεδάζει μικρούς και μεγάλους, δημιουργώντας πίσω από τον μπερντέ έργα εμπνευσμένα από την ελληνική ιστορία και μυθολογία, τα παραμύθια, τις λαϊκές μυθιστορίες και τη σύγχρονη καθημερινή ζωή.
Ο καραγκιοζοπαίχτης με το πολυσύνθετο ταλέντο και τα προσόντα που διαθέτει, είναι σε κάθε παράσταση ο άνθρωπος για όλες τις δουλειές. Είναι αυτός που φιλοτεχνεί τις φιγούρες των ηρώων, γράφει τα κείμενα, σκηνοθετεί και υποδύεται φωνητικά όλους τους ρόλους κάθε παράστασης, ενώ ταυτόχρονα κινεί τα νήματα δίνοντας κίνηση και ρυθμό στις φιγούρες του θιάσου του.
Στα καθήκοντά του περιλαμβάνονται, η επιλογή και η ενοικίαση του κατάλληλου χώρου που θα δίνει τις παραστάσεις, το στήσιμο της σκηνής, η διαφήμιση του έργου, η υποδοχή του κοινού, ενώ παράλληλα εκτελεί καθήκοντα ταξιθέτη και ταμία. Βασικός πρωταγωνιστής κάθε παράστασης είναι ο καραγκιόζης, φιγούρα του Τούρκικου Θεάτρου Σκιών, που προσαρμόστηκε στην ελληνική πραγματικότητα και έγινε ο εκφραστής της δυσαρέσκειας και της αντίδρασης του λαού στα προβλήματα της καθημερινότητας.
Ο καραγκιόζης με την εμφάνισή του και μόνο προκαλεί το γέλιο σε μικρούς και μεγάλους. Είναι καμπούρης, κακομούτσουνος, με μεγάλη μύτη, ξυπόλητος με μεγάλες πατούσες και μακριά χέρια, έτοιμος πάντα να φαει αλλά και να δώσει ξύλο. Είναι χωρατατζής, θυμόσοφος, κατά περίπτωση γενναίος ή φοβητσιάρης, πολυτεχνίτης και ερημοσπίτης, τεμπέλης μα συνάμα πρόθυμος, αιώνια πεινασμένος σκαρφίζεται μύριους τρόπους για να γιατρέψει την πείνα του και να θρέψει τη φαμίλια του.
Γύρο του και ανάλογα με το θέμα κάθε παράστασης εμφανίζονται διάφοροι τύποι που ο ίδιος κινεί, όπως ο πασάς, ο χατζηαβάτης, ο μπάρμπα Γιώργος, ο Βεληγκέκας, η Βεζυροπούλα, ο σερ Διονύσιος, η Αγλαΐα, το κολλητήρι κ.ά.
Το Θέατρο Σκιών εμφανίστηκε τον 6ο αιώνα στην ʼπω Ανατολή και πήρε το όνομά του από τον κεντρικό του ήρωα τον Καραγκιόζη. Οι καραγκιοζοπαίχτες στην τουρκοκρατούμενη Ελλάδα έστηναν τη σκηνή τους το σούρουπο στις γειτονιές. Μετά το 1830, με τη σταδιακή απελευθέρωση το Θέατρο Σκιών άρχισε να παίρνει ελληνική μορφή και να απλώνεται σ’ όλη τη χώρα. Η περίοδος 1880 1910 συνδέεται με τη μεγάλη ακμή του, όταν εμφανίζονται σπουδαίοι δημιουργοί και το εμπλουτίζουν με νέες φιγούρες.
Κατά τη δεύτερη 25ετία του 20ου αιώνα το όνομα του καραγκιοζοπαίχτη Σπαθάρη και στη συνέχεια αυτό του Σπυρόπουλου είναι συνυφασμένα με τον Καραγκιόζη, αφού είναι αυτοί που κυρίως αγωνίστηκαν και κατάφεραν να διατηρήσουν τη θεατρική αυτή δημιουργία του λαϊκού μας πολιτισμού που κινδύνευε να χαθεί.
Συνθήκες Εργασίας:
Ο καραγκιοζοπαίχτης στήνει τη σκηνή του σε εξωτερικούς ή εσωτερικούς χώρους, ανάλογα με την εποχή που δίνει τις παραστάσεις του. Οι συνθήκες της εργασίας του είναι σχετικά καλές, αφού οι παραστάσεις του δίνονται σε χώρους κατάλληλους και ευχάριστους για μικρά παιδιά, που αποτελούν κυρίως το κοινό του.
Συχνά μετακινείται σε διάφορες περιοχές, εκτός και αν διαθέτει μόνιμο χώρο, για να δίνει τις παραστάσεις του. Οι μέρες και οι ώρες που εργάζεται δεν είναι συγκεκριμένες αλλά εξαρτώνται από την εποχή, την περιοχή και τον αριθμό των παραστάσεων που κάθε φορά προγραμματίζει.
Το γεγονός ότι είναι επιφορτισμένος με πολλές και διαφορετικές αρμοδιότητες, του προκαλεί σωματική και ψυχική κόπωση, αλλά η χαρά της δημιουργίας και το χειροκρότημα των μικρών του φίλων του προσφέρουν συγκίνηση και ηθική ικανοποίηση.
Ιδιαίτερα Προσωπικά Χαρακτηριστικά και Ικανότητες:
Ο καραγκιοζοπαίχτης είναι ένας γνήσιος και πολυτάλαντός λαϊκός καλλιτέχνης και αποτελεί πολύτιμο κεφάλαιο για τη συνέχιση της λαϊκής μας παράδοσης. Πρέπει να είναι ευαίσθητος, δέκτης των προβλημάτων του λαού και να εκφράζει με τις ιστορίες του τα αισθήματα και τις προσδοκίες του.
Γι’ αυτό χρειάζεται να διαθέτει ανήσυχο, διεισδυτικό και κριτικό πνεύμα και να παρακολουθεί τα γεγονότα και τις εξελίξεις που συντελούνται στην πολιτική και κοινωνική ζωή. Πρέπει να διαθέτει φαντασία, υποκριτική ικανότητα, ταλέντο στην ζωγραφική και μεγάλη επιδεξιότητα στην κίνηση των χεριών.
Απαραίτητο προσόν του είναι η ικανότητα συντονισμού κίνησης χεριών και λόγου, προκειμένου να αποδίδει συγχρονισμένα, τις αλλεπάλληλες και εναλλασσόμενες εμφανίσεις των ηρώων του. Τέλος, χρειάζεται να είναι οργανωτικός, μεθοδικός, συνεργάσιμος, να διακρίνεται για τις επικοινωνιακές του δεξιότητες, το ήθος και την αγάπη του για τα παιδιά.
Σπουδές:
Δεν απαιτούνται σπουδές για την άσκηση του επαγγέλματος του καραγκιοζοπαίχτη. Ωστόσο γνώσεις στο επάγγελμα μπορεί να αποκτήσει ένας ενδιαφερόμενος με το σύστημα της μαθητείας και εκπαίδευσης κοντά σε έναν έμπειρο και καταξιωμένο καραγκιοζοπαίχτη.
Τομείς Απασχόλησης:
Εργάζεται συνήθως ως ελεύθερος επαγγελματίας. Σήμερα ελάχιστοι είναι αυτοί οι καλλιτέχνες που διατηρούν την τέχνη προσαρμόζοντας τα θέματα των ιστοριών τους στην επικαιρότητα.
(πηγή: Ο.Α.Ε.Δ.)