Ορισμός: Ο γιατρός είναι ο επιστήμονας που ασχολείται με την έρευνα και την εφαρμογή μεθόδων και τεχνικών για την πρόληψη, τη διάγνωση και τη θεραπεία των ασθενειών του ανθρώπου.
Περιγραφή: Το επαγγελματικό και γνωστικό πεδίο του γιατρού κατανέμεται σήμερα σε 39 ειδικότητες αναγνωρισμένες από το ελληνικό κράτος. Όλες οι ιατρικές ειδικότητες ανήκουν σε τέσσερις βασικούς κλάδους της ιατρικής επιστήμης: α) της παθολογίας β) της χειρουργικής γ) της κλινικοεργαστηριακής και εργαστηριακής ιατρικής και δ) της ψυχιατρικής.
α) Ο γιατρός που εργάζεται στον τομέα της παθολογίας: Εξετάζει τον άρρωστο, κάνει τη διάγνωση της ασθένειας και του υποδεικνύει την κατάλληλη φαρμακευτική ή κλινική αγωγή για τη θεραπεία του. Σε ειδικές περιπτώσεις καθορίζει και άλλες θεραπευτικές μεθόδους για την αντιμετώπιση της ασθένειας. Στη δουλειά του χρησιμοποιεί όργανα όπως στηθοσκόπιο, πιεσόμετρο, καρδιογράφο και άλλα. Όταν το κρίνει απαραίτητο, παραπέμπει τον πελάτη του για ακτινολογικές, μικροβιολογικές και άλλες ειδικές εργαστηριακές εξετάσεις. Μελετά τα πορίσματα των εξετάσεων, των αναλύσεων ή των ιατρικών επεμβάσεων από γιατρούς άλλων ειδικοτήτων με τους οποίους συνεργάζεται μεμονωμένα ή σε ομάδα (ιατρικό συμβούλιο) σχετικά με τη διάγνωση και θεραπεία μιας ασθένειας.
β) Ο γιατρός που εργάζεται στον τομέα της χειρουργικής: Κάνει χειρουργικές επεμβάσεις για να θεραπεύσει διάφορα τραύματα, ασθένειες ή διαταραχές των οργάνων του ανθρώπινου σώματος. Μελετά την περίπτωση κάθε ασθενή και διατηρεί αρχείο με το ιατρικό του ιστορικό. Τον εξετάζει για να εξακριβώσει αν είναι απαραίτητη η επέμβαση και επιλέγει την κατάλληλη χειρουργική μέθοδο. Προσδιορίζει την ημερομηνία της επέμβασης και δίνει οδηγίες στους συνεργάτες του για την προετοιμασία του ασθενή για την εγχείριση. Συνεργάζεται με τον αναισθησιολόγο που κάνει τη νάρκωση στον ασθενή και με όποιον άλλο γιατρό χρειαστεί. Μετά την εγχείριση, υποδεικνύει τη μεταχειρουργική αγωγή και θεραπεία. Εξετάζει τακτικά τον ασθενή για να εξακριβώσει την πρόοδο της υγείας του. Τηρεί βιβλίο ή δελτία όπου καταγράφεται η χειρουργική επέμβαση, η πορεία της και το αποτέλεσμά της. Ακόμη, συνεργάζεται με συναδέλφους του που απασχολούνται στους τομείς της παθολογίας και της κλινικοεργαστηριακής και εργαστηριακής ιατρικής.
γ) Ο γιατρός που εργάζεται στον τομέα της κλινικοεργαστηριακής και εργαστηριακής ιατρικής: Κάνει διάφορες εργαστηριακές εξετάσεις (μικροβιολογικές, αιματολογικές, κυτταρολογικές, ακτινολογικές) για τη διάγνωση μιας ασθένειας. Εφαρμόζει εργαστηριακές μεθόδους θεραπευτικής αγωγής, όπως την ακτινοθεραπεία, τη χημειοθεραπεία και άλλες. Μελετά και εξετάζει τους ασθενείς για την αναγνώριση των μορφολογικών ανωμαλιών των οργάνων και των ιστών και τις συσχετίζει με παθήσεις του οργανισμού τους. Τέλος, εφαρμόζει τεχνικές και μεθόδους της ιατρικής και άλλων συναφών κλάδων (βιολογία, χημεία) για να εξακριβώσει τα αίτια του θανάτου των ανθρώπων, βοηθώντας έτσι τη δικαιοσύνη στη σωστή απονομή του δικαίου (ιατροδικαστής). Συνεργάζεται με γιατρούς άλλων ειδικοτήτων, ανάλογα με τις ανάγκες κάθε περίπτωσης.
δ) Ο γιατρός που εργάζεται στον τομέα της ψυχιατρικής: Ασχολείται με την πρόληψη, τη διάγνωση και τη θεραπευτική αντιμετώπιση των ψυχικών παθήσεων. Οι μέθοδοι που χρησιμοποιεί, περιλαμβάνουν φαρμακευτικές αγωγές, συμβουλευτική ή διάφορες ψυχολογικές και ψυχαναλυτικές συνεδρίες.
Προϋποθέσεις άσκησης: Στο τέλος της άσκησης της ειδικότητας ο γιατρός περνά από εξετάσεις που πιστοποιούν την επάρκειά του. Με την απόκτηση του πτυχίου τους, οι γιατροί παίρνουν άδεια άσκησης επαγγέλματος από τη Περιφέρεια.
Ιδιαίτερα Προσωπικά Χαρακτηριστικά και Ικανότητες:
Η πιστή τήρηση του «Όρκου του Ιπποκράτη» που δίνει ο γιατρός όταν αποκτήσει την άδεια ασκήσεως επαγγέλματος, πρέπει να αποτελεί δέσμευση για το λειτούργημα που καλείται να επιτελέσει. Δηλαδή, απαιτείται να έχει υψηλό αίσθημα ευθύνης, επαγγελματική ευσυνειδησία και αγάπη για τον άνθρωπο. Ο γιατρός πρέπει να διαθέτει επίσης αποφασιστικότητα, επιδεξιότητα και παρατηρητικότητα.
Επιβάλλεται να είναι ευγενικός, πρόθυμος, εχέμυθος και συνεπής. Συχνά, οι κακές συνθήκες κάτω από τις οποίες εργάζεται, η πίεση του χρόνου και η σοβαρότητα ενός περιστατικού απαιτούν ψυχραιμία αλλά και ψυχική και σωματική αντοχή. Επίσης, πρέπει να είναι μεθοδικός, συνεργάσιμος, να διαθέτει υπομονή, επικοινωνιακές δεξιότητες και να διακρίνεται για την εργατικότητα και το ήθος του.
Ακόμη, απαραίτητα προσόντα είναι η καλή γνώση ξένων γλωσσών και κυρίως της αγγλικής, καθώς και η δεξιότητα στη χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή. Προϋπόθεση για μια επιτυχημένη καριέρα είναι η επιστημονική κατάρτιση και η συνεχής ενημέρωσή του σχετικά με τις εξελίξεις που σημειώνονται στην ειδικότητά του.
Σπουδές:
Αρχικές Σπουδές στο επάγγελμα του Ιατρού προσφέρονται στα αντίστοιχα τμήματα ιατρικής των Α.Ε.Ι. Διασύνδεση με το Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστημα.
Απαιτείτε άδεια άσκησης επαγγέλματος που χορηγείται από το Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας . Μετά την απόκτηση της άδειας άσκησης επαγγέλματος ο ιατρός μπορεί να ειδικευτεί σε μία από τις αναγνωρισμένες ιατρικές ειδικότητες, οι οποίες αποκτώνται σε πανεπιστημιακές κλινικές ή αναγνωρισμένα νοσηλευτικά ιδρύματα, ύστερα από σπουδές και άσκηση 3 μέχρι 7 χρόνων (η διαφορετική διάρκεια εξαρτάται από την ειδικότητα).
Σπουδαιότητα: Ο γιατρός χρειάζεται να διαθέτει ευαισθησία και υψηλό αίσθημα ευθύνης, να αντιμετωπίζει με κατανόηση και σεβασμό τον ασθενή που συνήθως βρίσκεται σε σχέση ψυχολογικής εξάρτησης απέναντί του. Πρέπει ακόμη να διαθέτει ψυχραιμία, υπομονή και αποφασιστικότητα, ψυχική και σωματική αντοχή. Σε ορισμένες ειδικότητες, είναι απαραίτητες κάποιες επιπλέον δεξιότητες. Για παράδειγμα, στην περίπτωση του χειρουργού, η λεπτότητα των επεμβάσεων, προϋποθέτει μια αντίστοιχη λεπτότητα και δεξιοτεχνία στις κινήσεις των χεριών και των δακτύλων και πολύ καλή όραση.
Ο ικανός γιατρός οφείλει να διαθέτει καλή θεωρητική κατάρτιση και αξιόλογη εμπειρία. Πρέπει επίσης να ενημερώνεται διαρκώς για τις εξελίξεις στην ιατρική επιστήμη καθ’ όλη τη διάρκεια της σταδιοδρομίας του. Για το λόγο αυτό, είναι απαραίτητο να συμμετέχει σε συνέδρια και να παρακολουθεί την επιστημονική βιβλιογραφία της ειδικότητάς του. Επίσης, πρέπει να έχει καλή επικοινωνία με τους ασθενείς του και να συνεργάζεται αρμονικά με τους συναδέλφους του, το υγειονομικό και το υπόλοιπο νοσοκομειακό προσωπικό.
Περιβάλλον ενασχόλησης: Οι ειδικευμένοι γιατροί μπορούν να εργαστούν ως ελεύθεροι επαγγελματίες σε δικό τους ιατρείο, στη χώρα μας ή σε οποιαδήποτε από τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε νοσοκομεία, κλινικές, ασφαλιστικούς φορείς, οργανισμούς, ιδρύματα, υπουργεία, σε διάφορες επιχειρήσεις (εργοστάσια, πλοία), με την επιστημονική έρευνα στον τομέα της ειδικότητάς τους, ή ως εκπαιδευτικοί σε ιατρικά θέματα στα δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαιδευτικά ιδρύματα.
Επαγγελματικές συνθήκες:Το επάγγελμα του γιατρού δεδομένης της ευθύνης του για την υγεία και τη ζωή των ανθρώπων, απαιτεί αυξημένη κοινωνική ευαισθησία και οξυδέρκεια.
Η εργασία του είναι κυρίως πνευματική, σε κάποιες όμως ειδικότητες όπως πχ. στις περιπτώσεις των χειρουργών, ο γιατρός χρειάζεται να έχει επιδεξιότητα. Όταν εργάζεται σε νοσοκομείο κάνει αρκετές εφημερίες ημερήσιες και νυκτερινές.
Ο χώρος εργασίας, ειδικά για όσους εργάζονται σε νοσοκομεία, κλινικές, ιατρικά εργαστήρια, είναι ανθυγιεινός, γι αυτό οι γιατροί χρειάζεται να παίρνουν όλα τα απαραίτητα μέτρα προφύλαξης. Μετά τη απόκτηση του πτυχίου τους έχουν την υποχρέωση να υπηρετήσουν το αγροτικό τους τις περισσότερες φορές σε αγροτικά ή ημιαστικά ιατρεία όπου οι συνθήκες ποικίλουν.
Το ωράριο εργασίας των γιατρών είναι συνήθως άστατο, αφού έχουν την υποχρέωση να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους όταν παραστεί ανάγκη, οποιαδήποτε ώρα στη διάρκεια της ημέρας.
Επαγγελματικές οργανώσεις: Συλλογικοί φορείς για τους γιατρούς είναι ο Πανελλήνιος και οι Νομαρχιακοί Ιατρικοί Σύλλογοι, η ΕΙΝΑΠ και οι αντίστοιχες κλαδικές Ιατρικές Εταιρείες.
Γενικά σχόλια: Ο γιατρός περνά από μια μακρόχρονη, απαιτητική εκπαίδευση τόσο σε θεωρητικό, όσο και σε πρακτικό επίπεδο και καθ’ όλη τη διάρκεια της καριέρας του, δεν σταματά να μελετά, να ενημερώνεται και να εκπαιδεύεται στις εξελίξεις και στα νέα δεδομένα της επιστήμης και της ειδικότητάς του.
Η φύση του επαγγέλματος απαιτεί από τον επαγγελματία να διαθέτει υψηλό αίσθημα ευθύνης, αποδοχής του κοινωνικού του ρόλου, ανιδιοτέλεια, δίκαιη αντιμετώπιση κάθε περίπτωσης, συναισθηματική ωριμότητα και σταθερότητα, υπομονή, αποφασιστικότητα και ψυχική αντοχή.