Ορισμός: Βιολόγος είναι ο επιστήμονας που μελετά τα φαινόμενα της ζωής σε επίπεδο μοριακό, κυτταρικό, ιστολογικό, οργανικό, κοινωνικό και οικολογικό. Τα συμπεράσματα που προκύπτουν χρησιμοποιούνται για ερευνητικούς ή διαγνωστικούς σκοπούς.
Περιγραφή: Σήμερα, η μεγάλη εξέλιξη της επιστήμης της βιολογίας έχει οδηγήσει στην ανάπτυξη εξειδικευμένων κλάδων.
Ο βιολόγος χρησιμοποιεί διάφορες ερευνητικές μεθόδους, αξιολογεί τα αποτελέσματα των μελετών για διαγνωστικούς ή ερευνητικούς σκοπούς και κοινοποιεί τα αποτελέσματα στους ενδιαφερόμενους.
Τα μέσα που χρησιμοποιεί, είναι όργανα υψηλής τεχνολογίας, όπως ειδικοί αναλυτές, μικροσκόπια, φυγόκεντροι, συσκευές ηλεκτρόλυσης και σκεύη βιολογικού εργαστηρίου όπως σωλήνες, φιάλες, κύλινδροι και άλλα.
Ο βιολόγος μπορεί να εργάζεται καταγράφοντας τον τρόπο ζωής φυτών ή ζώων. Στην περίπτωση αυτή επιλέγει την περιοχή όπου αναπτύσσεται ο οργανισμός και πιθανόν εγκαθίσταται εκεί για κάποιο διάστημα. Παρατηρεί και καταγράφει τις συνθήκες ζωής και ανάπτυξης του οργανισμού, ταξινομεί και αξιολογεί τα αποτελέσματα, καταγράφει και κοινοποιεί τα συμπεράσματά του.
Ιδιαίτερα Προσωπικά Χαρακτηριστικά και Ικανότητες:
Η αναζήτηση και η μελέτη του ζωικού πληθυσμού και των ζωντανών οργανισμών στη φύση, συχνά είναι μία περιπέτεια. Η αναπτυγμένη παρατηρητικότητα, η ψυχραιμία και η αποφασιστικότητα είναι προσόντα απαραίτητα για το βιολόγο. Σε συνδυασμό με την άρτια επιστημονική κατάρτιση, την επιμονή, τη μεθοδικότητα και τη δεξιοτεχνία είναι σε θέση, με τη βοήθεια της σύγχρονης τεχνολογίας να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της επιστήμης του αλλά και στα απρόοπτα που πιθανόν του επιφυλάσσει η μελέτη των ζωντανών οργανισμών στο ζωτικό τους χώρο.
Σπουδές:
Η άσκηση του επαγγέλματος προϋποθέτει σπουδές σε τμήμα Βιολογίας των Α.Ε.Ι. Διασύνδεση με το Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστημα. Τα προγράμματα σπουδών των τμημάτων αυτών περιέχουν μαθήματα: Βιολογίας Κυττάρου και Βιοφυσικής, Βιοχημείας και Μοριακής Βιολογίας, Βοτανικής, Γενετικής και Βιοτεχνολογίας, Ζωολογίας – Θαλάσσιας Βιολογίας, Οικολογίας και Ταξινομικής, Φυσιολογίας Ζώων και Ανθρώπου.
Σπουδαιότητα: Ο βιολόγος χρειάζεται να διαθέτει ανοιχτό, ερευνητικό πνεύμα, υψηλό αίσθημα ευθύνης και ενδιαφέρον για συνεχή ενημέρωση γύρω από τα τελευταία δεδομένα της επιστήμης. Ο επιστήμονας βιολόγος πρέπει να έχει υπομονή, επιμονή κι αφοσίωση στο έργο του, μεθοδικότητα, δημιουργική σκέψη, αλλά και παρατηρητικότητα.
Στις έρευνες της επιστήμης της βιολογίας χρησιμοποιούνται ευρέως εφαρμογές αιχμής της σύγχρονης τεχνολογίας και οι βιολόγοι πρέπει να διαθέτουν δεξιότητες χειρισμού των νέων τεχνολογικών μέσων. Επίσης, χρειάζονται επιδεξιότητα σε λεπτές και σταθερές κινήσεις των χεριών, αν χειρίζονται ευαίσθητο εξοπλισμό, υλικά και εργαλεία στο βιολογικό εργαστήριο.
Περιβάλλον ενασχόλησης: Ο βιολόγος μπορεί να εργαστεί ως εργαστηριακός βιολόγος σε εργαστήρια πανεπιστημίων, ερευνητικά κέντρα, διαγνωστικά κέντρα, σε νοσοκομεία, βιομηχανίες παραγωγής τροφίμων, φαρμάκων και καλλυντικών. Ως εκπαιδευτικός μπορεί να εργαστεί στη δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση μετά την απόκτηση Διδακτορικού. Τέλος, μπορεί να εργαστεί ως επιστημονικός σύμβουλος σε υπουργεία, οργανισμούς, ιδιωτικές επιχειρήσεις που έχουν απασχολούν προσωπικό της ειδικότητάς του.
Επαγγελματικές συνθήκες: Ο βιολόγος εργάζεται τόσο ατομικά όσο και σε συνεργασία με άλλα άτομα, στο εργαστήριο ή στη φύση. Στο εργαστήριο η εργασία είναι πολύπλοκη και υπεύθυνη. Η εργασία του στη φύση είναι κουραστική, αφού συνήθως εργάζεται χωρίς ωράριο και πολλές φορές γίνεται κάτω από δύσκολες καιρικές συνθήκες. Ορισμένοι εξειδικευμένοι επιστήμονες μένουν για μήνες στην πολική ζώνη ή στον Ισημερινό, για να παρακολουθήσουν και να καταγράψουν τον τρόπο ζωής ενός συγκεκριμένου φυτού ή ζώου στο φυσικό του χώρο, ή να αναζητήσουν ένα συγκεκριμένο είδος οργανισμού σε δύσβατες περιοχές.
Η εργασία στο εργαστήριο μπορεί να γίνει επικίνδυνη από τα ανθυγιεινά χημικά, βιολογικά και βιοχημικά υλικά, αν δεν τηρούνται σχολαστικά οι κανόνες ασφαλείας.
Επαγγελματικές οργανώσεις: Για τη συγκεκριμένη επαγγελματική ειδικότητα έχει συνταχθεί κώδικας δεοντολογίας από την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Βιολογικών Ενώσεων (ECBA).
Γενικά σχόλια: Η δουλειά του επιστήμονα-βιολόγου χαρακτηρίζεται από συστηματική μελέτη, συνεχή έρευνα και παρατήρηση των διαφόρων όψεων ζωής.
Η συνεισφορά της επιστήμης της βιολογίας στην παραγωγή, τα οικοσυστήματα και τις άλλες σύγχρονες εφαρμογές της βιοτεχνολογίας θεωρείται σημαντική, καθώς αυξάνονται οι κίνδυνοι από τη διατάραξη της ισορροπίας της Φύσης λόγω των άκριτων και ανεύθυνων παρεμβάσεων του ανθρώπου.
Ο βιολόγος συχνά χειρίζεται ευαίσθητα ζητήματα γύρω από την εξέλιξη των ειδών και γι αυτό πρέπει να ακολουθεί έναν συγκεκριμένο κώδικα ηθικής δεοντολογίας στο έργο του.