Ορισμός: Ο σκηνογράφος επιμελείται το σκηνικό διάκοσμο μιας θεατρικής παράστασης, ενός κινηματογραφικού έργου ή μιας τηλεοπτικής σειράς.
Περιγραφή: Ο σκηνογράφος αρχικά μελετά το έργο, προσπαθώντας να συλλάβει την προβληματική του συγγραφέα ή του σεναριογράφου. Συνεργάζεται με το σκηνοθέτη για να κατανοήσει την άποψη, με την οποία προσεγγίζει το συγκεκριμένο έργο. Στη συνέχεια σχεδιάζει το ντεκόρ σε ένα πλατό ή μια θεατρική σκηνή, λαμβάνοντας υπόψη το χρώμα, τις φόρμες, την αρχιτεκτονική διαρρύθμιση του χώρου και τη λειτουργικότητα των αντικειμένων. Επιλέγει, υπολογίζει και παραγγέλνει τα υλικά που απαιτούνται. Τέλος, παρακολουθεί την κατασκευή του σκηνικού διάκοσμου και επιβλέπει την εγκατάστασή του, ελέγχοντας την ποιότητα των εργασιών μέχρι τις τελευταίες λεπτομέρειες.
Κατά την εκτέλεση της εργασίας του χρησιμοποιεί οτιδήποτε υλικό απαιτείται για την δημιουργία των σκηνικών όπως ξύλο, σίδερο, γύψο, γυαλί, ύφασμα, διακοσμητικά υλικά, καθώς και όργανα σχεδίου.
Η εργασία του σκηνογράφου συμβάλλει στη σωστή παρουσίαση του έργου.
Προϋποθέσεις άσκησης: Λαμβάνει άδεια άσκησης επαγγέλματος από το Υπουργείο Πολιτισμού, έπειτα από γραπτές και προφορικές εξετάσεις. Οι απόφοιτοι των Ι.Ε.Κ. δεν μπορούν να αποκτήσουν άδεια και εργάζονται ως βοηθοί.
Ιδιαίτερα Προσωπικά Χαρακτηριστικά και Ικανότητες:
Ο ειδικός σκηνογράφος – ενδυματολόγος οφείλει να διαθέτει καλλιτεχνική άποψη και ταλέντο στο σχέδιο και στο συνδυασμό χρωμάτων, να έχει γνώσεις των τάσεων και συνηθειών της εποχής του και τέλος να είναι σε θέση να αντιλαμβάνεται την ατμόσφαιρα του έργου και την άποψη του σκηνοθέτη, έτσι ώστε να συνεργάζεται αρμονικά μαζί του.
Σπουδές:
Για να γίνει κάποιος σκηνογράφος χρειάζεται να σπουδάσει στις Ανώτατες Σχολές Καλών Τεχνών, στα τμήματα Θεάτρου & Θεατρικών Σπουδών των ΑΕΙ, σε ιδιωτικές σχολές αναγνωρισμένες από το κράτος.
Σπουδές παρέχονται επίσης σε δημόσια και ιδιωτικά Ι.Ε.Κ. σε αντίστοιχη ειδικότητα.
Σπουδαιότητα: Ο σκηνογράφος απαιτείται να έχει αισθητικό κριτήριο, δημιουργική φαντασία, ταλέντο στα καλλιτεχνικά και στο σχέδιο, ευελιξία και προσαρμοστικότητα στις διάφορες απαιτήσεις της δουλειάς και του χώρου.
Ακόμη, ο σκηνογράφος χρειάζεται να έχει υπολογιστική ικανότητα, ικανότητα αντίληψης χώρου και σύλληψης ιδεών. Απαραίτητη επίσης είναι η ικανότητα επικοινωνίας, εφόσον συνεργάζεται με όλους σχεδόν τους συντελεστές ενός θεατρικού, κινηματογραφικού ή τηλεοπτικού έργου.
Περιβάλλον ενασχόλησης: Ο σκηνογράφος μπορεί να εργαστεί στο θέατρο, τον κινηματογράφο, στην τηλεόραση ως υπεύθυνος για την εικαστική επιμέλεια του έργου, καθώς και σε διαφημιστικές εταιρείες.
Επαγγελματικές συνθήκες: Ο σκηνογράφος εργάζεται συνήθως κάτω από συνθήκες έντασης, άγχους και χρονικής πίεσης. Εργάζεται ομαδικά, σε συνεργασία με το σκηνοθέτη, τον ενδυματολόγο, τους ηθοποιούς και το τεχνικό προσωπικό. Μετακινείται συνεχώς στις θεατρικές σκηνές ή στα τηλεοπτικά στούντιο, επιβλέποντας την εγκατάσταση των σκηνικών καθώς και σε ανοικτούς χώρους, όπου πιθανόν να γίνονται εξωτερικά γυρίσματα. Η εργασία του είναι περισσότερο καλλιτεχνική, χωρίς συγκεκριμένο ωράριο και απαιτεί πολλές ώρες ορθοστασίας.
Εργάζεται συνήθως σε κλειστούς χώρους (στούντιο, θεατρική σκηνή). Στα εξωτερικά γυρίσματα έχει να αντιμετωπίσει τις εκάστοτε καιρικές συνθήκες οι οποίες μπορεί να του προσθέσουν περισσότερο άγχος ή φόρτο εργασίας, λόγω πιθανής ζημιάς ή καταστροφής των σκηνικών.
Επαγγελματικές οργανώσεις: Ο σκηνογράφος εγγράφεται στην Ένωση Τεχνικών Ελληνικού Κινηματογράφου και Τηλεόρασης, αλλά και στο Επιμελητήριο Εικαστικών Τεχνών.
Γενικά σχόλια: Το επάγγελμα του σκηνογράφου είναι κατάλληλο για τα άτομα που έχουν κλίση στη ζωγραφική, τη διακόσμηση, τις κατασκευές και τις καλές τέχνες γενικότερα. Η ζωντάνια, η δημιουργική φαντασία, η έμπνευση και το πνεύμα της ομαδικής εργασίας αποτελούν βασικά χαρακτηριστικά του επαγγελματία σκηνογράφου.
Σημαντική είναι η συμβολή του σκηνογράφου για την επιτυχία μιας θεατρικής παράστασης, μιας τηλεοπτικής εκπομπής ή διαφήμισης. Η καλή και προσεγμένη δουλειά στα σκηνικά, είναι αυτή που δελεάζει αρχικά το θεατή και τον προδιαθέτει θετικά.