Περιγραφή Επαγγέλματος:
Ο δικαστής είναι κρατικός λειτουργός με σημαίνοντα ρόλο στη λειτουργία του κράτους αφού εκπροσωπεί τη δικαστική εξουσία. Η εφαρμογή των νόμων του κράτους, η απονομή δικαιοσύνης και ο ορισμός των ποινών σε όσους έχουν κριθεί ένοχοι, αποτελούν το αντικείμενο των επαγγελματικών δραστηριοτήτων του δικαστή.
Ειδικότερα, ο δικαστής διαβάζει ή ακούει τους ισχυρισμούς τού ενάγοντα (το πρόσωπο που έχει κάνει την αγωγή), εξετάζει τα στοιχεία που αφορούν τις δικαστικές υποθέσεις και αποφασίζει εάν οι ισχυρισμοί αυτοί ή τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή του αποτελούν αποδείξεις για τις κατηγορίες, προκειμένου να παραπεμφθεί η υπόθεση στο δικαστήριο.
Επιβλέπει και διευθύνει τις διαδικασίες κατά τη διάρκεια μιας δίκης, αποφασίζει για την τελική εκδίκαση, την αναβολή ή τη διακοπή μιας δίκης, ορίζει τις ποινές σύμφωνα με το νόμο για όσους κριθούν ένοχοι, καθορίζει το ύψος των αποζημιώσεων προς τα θύματα ή δίνει αναστολή για διάφορες ποινές. Οι δικαστές στο Εφετείο αποφασίζουν τελεσίδικα για κάθε δικαστική υπόθεση.
Συνθήκες Εργασίας:
Ο δικαστής εργάζεται στις αίθουσες δικαστηρίων ή σε γραφεία, όπου επιχειρεί να διευθετήσει αντιδικίες, συγκρούσεις και διαμάχες και συχνά αντιμετωπίζει ανθρώπους που βρίσκονται σε κατάσταση άγχους και αγωνίας, ενώ με τις αντιδράσεις και τη συμπεριφορά τους δημιουργούν ένταση και εκνευρισμό. Πολλές φορές προκειμένου να διεκπεραιώσει εκκρεμείς υποθέσεις εργάζεται πολλές ώρες στο σπίτι του, μελετώντας προκαταρκτικά τις δικογραφίες.
Η εργασία τού δικαστή χαρακτηρίζεται από άγχος, πίεση, ένταση και υψηλή ευθύνη, καθώς οι αποφάσεις που παίρνει πρέπει να είναι δίκαιες, σωστές και πάντα με ακριβή εφαρμογή των σχετικών νόμων διότι μπορεί να έχουν σοβαρές συνέπειες στη ζωή κάποιων ανθρώπων (για παράδειγμα, στέρηση της ελευθερίας, χρηματικές ποινές κ.α.). Ο δικαστής προκειμένου να φέρει σε πέρας το δύσκολο έργο του, πρέπει να συνεργάζεται με τους εισαγγελείς, αστυνομικούς, δικηγόρους, εκπροσώπους αρχών, γραμματείς και αντιδίκους.
Για τη σωστή άσκηση των επαγγελματικών του καθηκόντων και δραστηριοτήτων, ο δικαστής πρέπει να ενημερώνεται συνεχώς για τη νομολογία και τις εξελίξεις της νομικής επιστήμης, αλλά ακόμη και για τις εξελίξεις της κοινωνικής πραγματικότητας, μέσα στην οποία εκδηλώνονται οι υποθέσεις που καλείται να κρίνει.
Ιδιαίτερα Προσωπικά Χαρακτηριστικά και Ικανότητες:
Ο δικαστής πρέπει να διαθέτει βαθιά γνώση των νόμων και του Συντάγματος, ευρύτατη παιδεία και κοινωνική μόρφωση. Η υπομονή, η ψυχραιμία, η συναισθηματική σταθερότητα, η νηφαλιότητα και η ανεξαρτησία, αλλά και η αμεροληψία, η αντικειμενικότητα, η ακεραιότητα, ο σεβασμός στην προσωπικότητα του ανθρώπου και η σταθερή προσήλωση προς τους νόμους και το Σύνταγμα, θεωρούνται απαραίτητα προσόντα για το δικαστή, ώστε να απονέμει σωστά τη δικαιοσύνη στις υποθέσεις που εκδικάζει.
Οι δεξιότητές του ακόμη, περιλαμβάνουν την ευχέρεια στη γραφή και ομιλία της ελληνικής γλώσσας, την κριτική και δημιουργική σκέψη, καθώς και τη σύνθεση και οργάνωση των πληροφοριών που έχει στη διάθεσή του.
Σπουδές:
Για να γίνει κάποιος δικαστής, πρέπει να είναι πτυχιούχος των τμημάτων Νομικής των Α.Ε.Ι. Διασύνδεση με το Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστημα.
Οι πτυχιούχοι Νομικής μπορούν να δώσουν εξετάσεις για την εισαγωγή του στη Εθνική Σχολή Δικαστικών Λειτουργών. Απαραίτητη είναι πλέον η φοίτηση στην Εθνική Σχολή Δικαστών που βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη. Η εισαγωγή σε αυτήν γίνεται με εισαγωγικό διαγωνισμό εφ’ όλης της ύλης του Δημοσίου Δικαίου, Ουσιαστικού και Δικονομικού Αστικού και Εμπορικού Δικαίου, καθώς και του Ουσιαστικού και Δικονομικού Ποινικού Δικαίου.
Οι επιτυχόντες ακολουθούν γενική εκπαίδευση αλλά στην πορεία επιλέγονται, κατόπιν εξετάσεων, στην κατεύθυνση (Πολιτικά και Ποινικά ή Διοικητικά Δικαστήρια) στην οποία είχαν την καλύτερη επίδοση, προκειμένου να διοριστούν στους αντίστοιχους δικαστικούς κλάδους. Η εκπαίδευση στη Σχολή από την έβδομη σειρά και μετά διαρκεί 16 μήνες, σύμφωνα με το άρθρο 16 του Ν. 2943/2001, είναι δε θεωρητική και πρακτική και κατανέμεται σε δύο διαδοχικές φάσεις (12 μήνες και 4 μήνες).
Στο διαγωνισμό γίνονται δεκτοί όσοι έχουν πτυχίο νομικού τμήματος ανωτάτου εκπαιδευτικού ιδρύματος, έχουν συμπληρώσει το 27ο και δεν έχουν υπερβεί το 40ο έτος της ηλικίας τους και επιπλέον πρέπει να διαθέτουν την ελληνική ιθαγένεια για να προχωρήσουν στο δικαστικό κλάδο. Μετά την αποφοίτησή του από τη Σχολή, πρέπει να κάνει πρακτική άσκηση για δεκαοκτώ μήνες. Ο διορισμός του γίνεται μετά από προκήρυξη σχετικού διαγωνισμού.
Τομείς Απασχόλησης:
Ο δικαστής απασχολείται αποκλειστικά στο δημόσιο τομέα και μπορεί προαγόμενος να φτάσει στο βαθμό του Προέδρου του Αρείου Πάγου, μπορεί όμως μετά τη συνταξιοδότηση του, να εργαστεί και ως νομικός σύμβουλος σε οργανισμούς και επιχειρήσεις. Οι οργανικές θέσεις των δικαστών είναι καθορισμένες και περιορισμένες, παράλληλα όμως και ο ρυθμός αποφοίτησης από τη Εθνική Σχολή Δικαστών είναι αντίστοιχος.
(πηγή: Ο.Α.Ε.Δ.)