Ορισμός: Ο μουσικός επιμελητής (disc jockey ή dj) φροντίζει για τη μουσική ψυχαγωγία του κοινού και την επένδυση με μουσικά θέματα σε δεξιώσεις, εκδηλώσεις και κέντρα ψυχαγωγίας και διασκέδασης.
Περιγραφή: Ο όρος μουσικός επιμελητής αναφέρεται σε όσους εργάζονται στο χώρο του ραδιοφώνου και της διασκέδασης. Στην τηλεόραση, η σχετικά πρόσφατη ανάπτυξη των μουσικών εκπομπών, δημιούργησε τους επιμελητές μουσικών βίντεο. Οι διαφορές τους με αυτούς του ραδιοφώνου εντοπίζονται στο μέσο της επικοινωνίας και στις ώρες εργασίας.
Συγκεκριμένα, ο μουσικός επιμελητής ραδιοφώνου και τηλεόρασης είναι υπεύθυνος για τη μουσική επένδυση της εκπομπής, πολλές φορές αναλαμβάνει τον σχολιασμό θεμάτων σχετικών με την μουσική, γεγονός που συνήθως απαιτεί ειδική προετοιμασία, διοργανώνει συνεντεύξεις με διάφορες προσωπικότητες του καλλιτεχνικού χώρου ή/και προκαλεί συζήτηση με τους ακροατές. Οι περισσότεροι μουσικοί επιμελητές εξειδικεύονται σε ένα είδος μουσικής και προσπαθούν να δημιουργήσουν κοινό, που σε σταθερή βάση να παρακολουθεί την εκπομπή τους. Πρέπει επίσης να παρακολουθούν στενά τις μουσικές εξελίξεις και να ανταποκρίνονται στις ανάγκες και τις απόψεις του κοινού.
Όταν ο μουσικός επιμελητής εργάζεται σε κέντρα διασκέδασης (disk jockey), αναλαμβάνει τη ρύθμιση της έντασης και ποιότητας του ήχου, επιλέγει τα τραγούδια που θα ακουστούν, την μίξη τους, τα διάφορα ηχητικά και οπτικά εφέ που συνοδεύουν τις μουσικές επιλογές τους. Οι ηχητικές και οπτικές παρεμβάσεις πρέπει να συνδυάζονται με την μουσική και να την συμπληρώνουν ευχάριστα. Σχεδιάζει τη μουσική επένδυση της βραδιάς γύρω από συγκεκριμένα μουσικά θέματα ή είδη, παρακολουθεί την ανταπόκριση του κοινού στο πρόγραμμα που έχει επιλέξει και διαμορφώνει σε κάποιο βαθμό και ανάλογα με αυτή, το πλάνο που έχει καταρτίσει.
Τέλος, όταν εργάζεται σε εταιρίες διαφήμισης ή επιμελείται την επένδυση τηλεοπτικών ή ραδιοφωνικών εκπομπών, συνδυάζει το θέμα της διαφήμισης – ταινίας – εκπομπής με μουσικά θέματα, ώστε να επιτυγχάνει το καλύτερο οπτικοακουστικό αποτέλεσμα.
Συχνή και σημαντική για το επάγγελμα είναι η επαφή με προμηθευτές δίσκων και εκπροσώπους των εταιριών και των καλλιτεχνών, οι οποίοι για διαφημιστικούς λόγους και για να προβάλλουν τους καλλιτέχνες τους, προωθούν συνεχώς δίσκους στους μουσικούς επιμελητές. Ταυτόχρονα, οι καλές σχέσεις και επαφές μαζί τους δίνουν τη δυνατότητα στον μουσικό επιμελητή να πληροφορείται για τις τελευταίες εξελίξεις στο μουσικό χώρο κι έτσι, να κρατά ενημερωμένη τη δισκοθήκη του.
Μηχανήματα που χρησιμοποιεί ο μουσικός επιμελητής είναι τα πικ απ, οι αναπαραγωγείς cd – mini disc και κασετών, οι ενισχυτές, οι μίκτες και οι κονσόλες ήχου, τα ακουστικά και οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές.
Προϋποθέσεις άσκησης: Για την άσκηση του επαγγέλματος δεν απαιτείται η χορήγηση κάποιας ειδικής άδειας.
Ιδιαίτερα Προσωπικά Χαρακτηριστικά και Ικανότητες:
Οι επικοινωνιακές ικανότητες και δεξιότητες, ο συντονισμός των παραγόντων της μουσικής παραγωγής, οι μουσικές γνώσεις, το καλλιτεχνικό αισθητήριο, η καλή γνώση μιας ξένης γλώσσας, το πνεύμα συνεργασίας, ο ενθουσιασμός, ο δυναμισμός και η καλή οργάνωση του χρόνου αποτελούν βασικά χαρακτηριστικά του μουσικού επιμελητή, για την επιτυχή εκτέλεση των επαγγελματικών του καθηκόντων, που κρίνουν τον βαθμό επιτυχίας του στο χώρο.
Παράλληλα δε, η γλωσσική ικανότητα, η καλή άρθρωση, η ευχάριστη φωνή, η αυτοπεποίθηση και το χιούμορ, η δημιουργικότητα και η ικανότητα χειρισμού μηχανημάτων με μεγάλη επιδεξιότητα, ταχύτητα, προσοχή και ακρίβεια, ώστε να παράγεται το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα για την ψυχαγωγία του κοινού, αποτελούν επιπρόσθετα και απαραίτητα χαρακτηριστικά για εκείνον που θέλει να ασχοληθεί με αυτό το επάγγελμα.
Ο μουσικός επιμελητής πρέπει να έχει ευρεία ενημέρωση για τα μουσικά θέματα τόσο στη χώρα του όσο και στο εξωτερικό, να διατηρεί αρκετά μεγάλη και ενημερωμένη συλλογή μουσικού υλικού (δίσκων, cd κ.λπ.) και να μπορεί να προσαρμόζει το πρόγραμμά του, ανάλογα με την περίπτωση, τις μουσικές απαιτήσεις της εποχής και τις ιδιαιτερότητες της στιγμής.
Σπουδές:
Για να ασχοληθεί κάποιος με το επάγγελμα του μουσικού επιμελητή, μπορεί να σπουδάσει στα Τμήματα Μουσικών Σπουδών των Α.Ε.Ι. Διασύνδεση με το Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστημα.
Οι σπουδές αυτές αποτελούν χρήσιμο εφόδιο όχι όμως και αναγκαία προϋπόθεση. Οι γνώσεις μουσικής ιστορίας και της παγκόσμιας μουσικής δισκογραφίας καθώς και η εξοικείωση με τα μηχανήματα που χρησιμοποιεί ένας μουσικός επιμελητής αποτελούν τα πιο σημαντικά προσόντα, για όποιον ενδιαφέρεται να απασχοληθεί στο χώρο αυτό.
Σπουδαιότητα: Οι μουσικές γνώσεις και το οξύ καλλιτεχνικό αισθητήριο είναι απαραίτητα χαρακτηριστικά για κάθε μουσικό επιμελητή. Για να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του επαγγέλματος χρειάζεται επίσης να διακρίνεται από αυτοπεποίθηση και χιούμορ. Η καλή άρθρωση, η ευχάριστη φωνή και η δημιουργικότητα είναι ακόμα χαρακτηριστικά που πρέπει να τον διακρίνουν. Οι δεξιότητες επικοινωνίας, συνεργασίας, συντονισμού, ο ενθουσιασμός, ο δυναμισμός και η καλή οργάνωση του χρόνου αποτελούν ακόμα χαρακτηριστικά που θα κρίνουν τον βαθμό επιτυχίας του στο χώρο. Η γλωσσική ικανότητα και η ικανότητα χειρισμού μηχανημάτων συμπληρώνουν τα στοιχεία που πρέπει να χαρακτηρίζουν τον μουσικό επιμελητή.
Περιβάλλον ενασχόλησης: Ο μουσικός επιμελητής εργάζεται σε ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς σταθμούς, σε κέντρα διασκέδασης, που μπορεί να είναι νυχτερινά κέντρα, λέσχες ψυχαγωγίας, αναψυκτήρια ή καφετέριες, σε εταιρείες που εξειδικεύονται στην ηχητική κάλυψη γεγονότων – εκδηλώσεων – συναυλιών, σε εταιρείες διαφήμισης και κινηματογραφικών ή τηλεοπτικών παραγωγών, ακόμα, μπορεί να αναλαμβάνει ατομικά τη μουσική επένδυση ιδιωτικών εκδηλώσεων και εορτών.
Επαγγελματικές συνθήκες: Το επάγγελμα του μουσικού επιμελητή είναι αρκετά ενδιαφέρον για όσους αγαπούν τη μουσική. Συνοδεύεται όμως από ιδιαίτερη κούραση για όσους εργάζονται σε κέντρα διασκέδασης. Οι εργαζόμενοι σε ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς σταθμούς ή διαφημιστικές εταιρείες κάνουν καθιστική εργασία σε ειδικά διαμορφωμένους θαλάμους. Τα ωράρια για όσους εργάζονται στους σταθμούς είναι σταθερά όταν κάποιος αποκτήσει μόνιμη εκπομπή, αλλά η ώρα που θα τοποθετηθεί στο πρόγραμμα και η διάρκειά της, ποικίλουν.
Στα κέντρα διασκέδασης το ωράριο σε εβδομαδιαία βάση είναι επίσης σταθερό και κατά κύριο λόγο νυχτερινό. Η ιδιαιτερότητα αυτή στο ωράριο μπορεί να προκαλέσει δυσκολίες στην κοινωνική ζωή του. Η ασφάλισή τους είναι ουσιαστικά ανύπαρκτη, ενώ συχνά αντιμετωπίζουν προβλήματα στην υγεία τους λόγω της ορθοστασίας, της έντασης κατά τη διάρκεια του προγράμματος, των δυνατών ήχων και της συνεχούς έκθεσης στον καπνό.
Ο επαγγελματίας μουσικός επιμελητής εργάζεται σε κλειστούς χώρους και στην περίπτωση των ραδιοφωνικών και τηλεοπτικών σταθμών, μέσα σε ηχομονωμένους θαλάμους. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όπως όταν εργάζεται σε θερινά κέντρα διασκέδασης ή σε εκδηλώσεις που πραγματοποιούνται στην ύπαιθρο, μπορεί να απασχοληθεί σε ανοιχτούς χώρους.
Γενικά σχόλια: Ο επαγγελματίας μουσικός επιμελητής οφείλει να έχει πλατιά ενημέρωση για τα μουσικά θέματα τόσο στη χώρα του όσο και στο εξωτερικό, να διατηρεί αρκετά μεγάλη και ενημερωμένη συλλογή μουσικού υλικού (δίσκων, cd κλπ.) και να μπορεί να προσαρμόζει το πρόγραμμά του, ανάλογα με την περίπτωση και τις ιδιαιτερότητες της στιγμής.
Ο μουσικός επιμελητής χειρίζεται τα μηχανήματά του με μεγάλη επιδεξιότητα, ταχύτητα, προσοχή και ακρίβεια, ώστε να παράγει τον καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα για την ψυχαγωγία του κοινού του.