Περιγραφή Επαγγέλματος:
Αντικείμενο της εργασίας του είναι η επιλογή και χρήση διαφόρων εργοδοκιμασιών για τη στάθμιση των βιολογικών παραμέτρων και τον έλεγχο των ικανοτήτων των αθλουμένων. Πιο συγκεκριμένα, ο γυμναστής-εργοφυσιολόγος ασχολείται με την έρευνα και ανάλυση των φυσιολογικών παραγόντων που επηρεάζουν την απόδοση των αθλητών, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες του κάθε αθλήματος.
Παρόλο που οι φυσιολογικοί μηχανισμοί και οι λειτουργικές προσαρμογές του ανθρώπινου οργανισμού ανταποκρίνονται ενιαία κατά την άσκηση, η εξειδικευμένη εκγύμναση και προπόνηση που προσφέρει ο συγκεκριμένος ειδικός δημιουργούν καθοριστικές διαφοροποιήσεις που διακρίνουν τα διάφορα αθλήματα ή και αγωνίσματα μεταξύ τους.
Κατά συνέπεια, τόσο τα ατομικά όσο και τα ομαδικά αθλήματα ταξινομούνται σε αερόβια ή αναερόβια, ανάλογα με τις μεταβολικές απαιτήσεις που έχουν, σε αθλήματα που επιστρατεύουν μυϊκές ίνες ταχείας ή βραδείας συστολής, ανάλογα με την ενεργοποίηση του νευρομυϊκού μηχανισμού κ.ά. Η μελέτη, η ανάλυση και η γνώση των παραγόντων αυτών βοηθούν τον γυμναστή-εργοφυσιολόγο στην επιλογή των αθλητών, στην εκπόνηση των προπονητικών προγραμμάτων και στη βελτίωση της απόδοσής τους.
Για παράδειγμα, ο γυμναστής-εργοφυσιολόγος σχεδιάζει την προπόνηση του κάθε αθλητή στη βάση της αερόβιας ικανότητάς του που εκφράζεται με την αύξηση της μέγιστης πρόσληψης οξυγόνου, την αύξηση του όγκου παλμού και της συγκέντρωσης της αιμοσφαιρίνης, τη μείωση της καρδιακής συχνότητας στην ίδια υπομέγιστη προσπάθεια, την αύξηση των αποθεμάτων γλυκογόνου και λιπών, της αύξησης της κατανάλωσης των λιπών κ.ά.
Τέλος, σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να συνεργάζεται με άλλους επαγγελματίες (προπονητές, φυσιοθεραπευτές κ.ά.) για τη σωστή εκγύμναση των αθλητών, λαμβάνοντας οδηγίες για τις ανάγκες της ομάδας ή ορισμένων αθλητών και καταρτίζοντας το ανάλογο πρόγραμμα εκγύμνασης.
Συνθήκες Εργασίας:
Εργάζεται σε ανοιχτούς και κλειστούς χώρους (γήπεδα, στάδια, γυμναστήρια, εργαστήρια κ.ά.), όπου οι συνθήκες εργασίας ποικίλλουν ανάλογα με την ποιότητα των εγκαταστάσεων και του εξοπλισμού που διαθέτουν. Σε περίπτωση που οι εγκαταστάσεις δεν διαθέτουν την απαραίτητη υλικοτεχνική υποδομή, συναντά δυσκολίες στην εργασία του, γεγονός που του προκαλεί άγχος και ένταση.
Εργάζεται με βάση το ωράριο του φορέα στον οποίο απασχολείται και συνεργάζεται με άλλους επαγγελματίες (προπονητές, φυσιοθεραπευτές κ.ά.) για την εκτέλεση του έργου του. Όταν απασχολείται στο χώρο της εκπαίδευσης εργάζεται πολλές ώρες όρθιος γυμνάζοντας τους μαθητές του. Επίσης, λόγω της φύσης του επαγγέλματος και της συνεχούς σωματικής άσκησης, μπορεί να υποστεί τραυματισμούς γι’ αυτό απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή κατά την εκτέλεση της εργασίας του.
Ιδιαίτερα Προσωπικά Χαρακτηριστικά και Ικανότητες:
Εκτός από τις απαραίτητες επιστημονικές γνώσεις, ο γυμναστής-εργοφυσιολόγος πρέπει να αγαπά τον αθλητισμό, να έχει καλή σωματική διάπλαση και πολύ καλή φυσική κατάσταση. Ακόμα, πρέπει να διαθέτει υπομονή, επιμονή, παρατηρητικότητα, να είναι επινοητικός, οργανωτικός, μεθοδικός, να εμπνέει εμπιστοσύνη και να έχει ηγετικές ικανότητες.
Στο έργο του περιλαμβάνεται, ακόμη, η εμψύχωση και η στήριξη των αθλητών ή των αθλούμενων, ώστε να ολοκληρώνουν με επιτυχία το πρόγραμμα εκγύμνασής τους. Η ικανότητα αντίληψης του χώρου για την απόλυτη εκμετάλλευσή του με τα κατάλληλα μέσα και όργανα και η ικανότητα διδασκαλίας και μεταδοτικότητας αποτελούν απαραίτητα προσόντα.
Η ανάγκη για συνεργασία με άλλους επαγγελματίες (π.χ., προπονητές), και η συμμετοχή σε επιστημονικά συνέδρια και μελέτες προϋποθέτουν ικανότητα στις διαπροσωπικές σχέσεις, επικοινωνιακές δεξιότητες και συνεχή ενημέρωση για τις σύγχρονες εξελίξεις στο αντικείμενό του.
Σπουδές:
Σπουδές παρέχονται στα Τμήματα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού των Α.Ε.Ι. Διασύνδεση με το Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστημα.
Απαραίτητα είναι σε μεταπτυχιακό επίπεδο τα Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών σε γνωστικά αντικείμενα, όπως «Βιολογία της Άσκησης» ή Εργοφυσιολογία που προσφέρει το τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Ε.Κ.Π.Α.
Το συγκεκριμένο πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών παρέχει επιστημονικές γνώσεις μεταξύ άλλων στις εξής περιοχές: Προχωρημένη Αθλητιατρική, Πειραματική Αθλητιατρική, Ειδικά Θέματα Αθλητιατρικής, Καθοδηγούμενη Μελέτη Αθλητιατρικής, Βιοστατιστική, Τεχνολογία Έρευνας στη Βιολογία της άσκησης, Προχωρημένη Εργοφυσιολογία, Προχωρημένη Κινητική Συμπεριφορά, Προχωρημένη Ειδική Κινητική Αγωγή, Προχωρημένη Αθλητική Βιομηχανική κ.ά.
Τομείς Απασχόλησης:
Εργάζεται σε αθλητικούς συλλόγους και ομάδες, γυμναστήρια, φυσικοθεραπευτήρια, ομοσπονδίες, οργανισμούς, επιχειρήσεις, δήμους κ.ά., ή ως ελεύθερος επαγγελματίας διατηρώντας δικό του γυμναστήριο.
Ακόμη, μπορεί να εργαστεί ως καθηγητής φυσικής αγωγής στην πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση, καθώς και σε σχολεία ειδικής αγωγής προσφέροντας τις υπηρεσίες του σε παιδιά με ειδικές ανάγκες.
Τέλος, μπορεί να εργαστεί ως τεχνικός σύμβουλος ή επιστημονικός συνεργάτης σε αθλητικούς οργανισμούς και συναφείς φορείς.
(πηγή: Ο.Α.Ε.Δ.)