Ποια η διαφορά του Χημικού και του Χημικού Μηχανικού;
Τι επιδιώκουν τα Προγράμματα Σπουδών των αντίστοιχων σχολών, ποιες οι διαφορές τους ;
Μία από τις κλασικές απορίες που έχουν οι υποψήφιοι του 2ου Επιστημονικού Πεδίου (Θετικές & Τεχνολογικές Επιστήμες), που ενδιαφέρονται για χημικές σπουδές.
Σκοπός των τμημάτων Χημείας είναι η κατάρτιση επιστημόνων ικανών να ασχοληθούν με τη μελέτη και την έρευνα της δομής, της σύνθεσης, και των μετασχηματισμών της οργανικής και ανόργανης ύλης.
Σκοπός των τμημάτων Χημικών Μηχανικών είναι να εκπαιδεύουν επιστήμονες εξειδικευμένους στον σχεδιασμό, την λειτουργία και την παρακολούθηση χημικών εγκαταστάσεων και την παραγωγή των αντίστοιχων προϊόντων σε βιομηχανική βάση.
Ο Χημικός Μηχανικός (ή μηχανικός διεργασιών) εφαρμόζει τις αρχές των χημικών, φυσικών, μαθηματικών, οικονομικών και τεχνικών επιστημών, σε πεδία που ανάγονται σε διεργασίες ροής των υλικών, μετασχηματισμού της ύλης και εγκαταστάσεις διεξαγωγής διεργασιών όπου η ύλη υποβάλλεται σε κατεργασία ή επεξεργασία κατά τον ωφελιμότερο τρόπο από κάθε άποψη (τεχνική, οικονομική, κοινωνική). Έργο του Χημικού Μηχανικού στην πράξη είναι η έρευνα – ανάπτυξη – βελτίωση προϊόντων, μεθόδων και εγκαταστάσεων, η μελέτη – κατασκευή – λειτουργία – τεχνική εξυπηρέτηση χημικών εγκαταστάσεων, και ο σχεδιασμός – παραγωγή – έλεγχος – διάθεση – εφαρμογές των παραγόμενων προϊόντων και υλικών..
Με μία πρώτη ματιά μπορούμε να αναφέρουμε :
- Ο Χημικός ως επιστήμονας μελετά θεωρητικά κυρίως αλλά σε βάθος την Χημεία.
- Ο Χημικός Μηχανικός από την άλλη έχοντας την θεωρητική – επιστημονική υποδομή μελετά κυρίως την Χημεία σε εφαρμοσμένο επίπεδο με στόχο την δημιουργία βιομηχανικών προϊόντων.
.Πιο αναλυτικά
1. Οι σπουδές στα τμήματα Χημείας αναφέρονται στην επιστήμη που μελετά την ύλη, τη σύνθεση, τη δομή, τις ιδιότητες της και ιδιαίτερα τις μεταβολές της σύστασής της, δηλαδή τις χημικές αντιδράσεις. Η Χημεία σχετίζεται με τα άτομα και τις επιδράσεις τους με άλλα άτομα, και ιδιαίτερα με τις ιδιότητες των χημικών δεσμών. Η Χημεία αποτελεί συχνά την «κεντρική θετική επιστήμη» γιατί παρεμβάλλεται και συνδέει τη Φυσική (μέσω της Φυσικοχημείας) με τη Γεωλογία (μέσω της Γεωχημείας) και με τη Βιολογία (μέσω της Βιοχημείας).
Στον Οδηγό Σπουδών του τμήματος Χημείας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, αναφέρεται:
Σπουδάζοντας στο τμήμα Χημείας οι φοιτητές αποκτούν γνώσεις στα πεδία: Ανόργανη Χημεία, Ποιοτική Αναλυτική Χημεία, Οργανική Χημεία, Πειραματική Φυσική, Γενικά Μαθηματικά, Ηλεκτρονικούς Υπολογιστές, Φυσικοχημεία, Υπολογιστικές Μέθοδοι Χημείας, Ενόργανη Ανάλυση, Θεωρητική Χημεία, Βιοχημεία, Φυσικές Διεργασίες της Χημικής Τεχνολογίας, Χημεία Τροφίμων, Τεχνολογία Τροφίμων.
Επαγγελματική Σταδιοδρομία του Χημικού: Η δομή, η σύνθεση, οι ιδιότητες και οι μετασχηματισμοί της οργανικής ύλης είναι τα αντικείμενα μελέτης του χημικού. Με σύγχρονες μεθόδους για το καθορισμό της χημικής σύστασης και των ιδιοτήτων των σωμάτων, εξετάζει την αλληλεπίδρασή τους, ανακαλύπτει νέες ουσίες αναπτύσσοντας συνεχώς τις υπάρχουσες, ενώ αναλύει και ελέγχει τα βιολογικά συστήματα του ανθρώπινου οργανισμού. Το πεδίο των πρακτικών εφαρμογών του χημικού είναι ιδιαίτερα ευρύ. Η Βιοχημεία, η Κλινική Χημεία και η Χημεία Περιβάλλοντος αποτελούν σημαντικούς και ενδιαφέροντες κλάδους της επιστήμης της Χημείας. Στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, ο χημικός διδάσκει Οργανική και Ανόργανη Χημεία, καθώς και συγγενή μαθήματα των θετικών επιστημών, όπως Φυσική και Βιολογία.
Να σημειωθεί επίσης ότι αρκετά Προγράμματα Σπουδών των ελληνικών πανεπιστημίων παρέχουν την δυνατότητα παρακολούθησης μαθημάτων που είναι απαραίτητα για την χορήγηση της Βεβαίωσης για την απόκτηση της Άδειας άσκησης του επαγγέλματος του Οινολόγου. Όπου αρκετοί πτυχιούχοι Χημείας έχουν επαγγελματική αποκατάσταση.
Ιδιαίτερα Προσωπικά Χαρακτηριστικά και Ικανότητες: Υψηλή επιστημονική κατάρτιση και ερευνητικό πνεύμα πρέπει να χαρακτηρίζουν το χημικό. Επίσης, πρέπει να διαθέτει παρατηρητικότητα, μεθοδικότητα, υπευθυνότητα και επιμονή, ιδιαίτερα όταν ασκεί ερευνητικό έργο.
.
2.Ο Χημικός Μηχανικός ασχολείται με το σχεδιασμό, τη λειτουργία, την παρακολούθηση χημικών εγκαταστάσεων και την παραγωγή των αντίστοιχων προϊόντων σε βιομηχανική βάση.
Ειδικότερα, επεξεργάζεται νέες βελτιωμένες τεχνικές για την παραγωγή χημικών προϊόντων και ερευνά για τον εντοπισμό χημικών συνθέσεων που θα δώσουν νέα βελτιωμένα προϊόντα, ελέγχει και παρακολουθεί την παραγωγή των χημικών προϊόντων σε όλα τα στάδια της παραγωγικής διαδικασίας.
Εφαρμόζει χημικές και μηχανικές μεθόδους για τη βελτίωση της ποιότητας και της ποσότητας των παραγόμενων προϊόντων σύμφωνα με τις απαιτήσεις της σύγχρονης τεχνολογίας και επιστήμης, ασχολείται με το σχεδιασμό, τη μελέτη και την επίβλεψη των εργασιών της κατασκευής, συναρμολόγησης, τοποθέτησης και λειτουργίας των εγκαταστάσεων που χρησιμοποιούν οι βιομηχανίες παραγωγής χημικών προϊόντων και πραγματοποιεί μελέτες για την εγκατάσταση σύγχρονων συστημάτων αντιρρύπανσης σε διάφορες βιομηχανικές μονάδες.
Ο Χημικός Μηχανικός συνεργάζεται με τον χημικό και τον μηχανολόγο μηχανικό στην έρευνα, το σχεδιασμό, την παραγωγή και τη διάθεση νέων προϊόντων και από την άποψη αυτή λειτουργεί και ως στέλεχος προώθησης πωλήσεων.
.
.
Προϋποθέσεις Άσκησης Επαγγέλματος – Επαγγελματικά Δικαιώματα: Για να εργαστεί ο Χημικός Μηχανικός πρέπει να λάβει άδεια άσκησης επαγγέλματος από το Τ.Ε.Ε. Οι επαγγελματικές δραστηριότητες του Χημικού Μηχανικού καθορίζονται στο άρθρο 8 του Π.Δ. 99 (ΦΕΚ 187 τ.Α’/05.11.2018)
Απαιτούμενες Δεξιότητες: Η εργασία του Χημικού Μηχανικού απαιτεί:
- Οργάνωση, μέθοδο και υπευθυνότητα
- Ποιοτικό έλεγχο σε προϊόντα ευρείας κατανάλωσης
- Ομαδικότητα και διοικητικές ικανότητες
- Ικανότητα εκτέλεσης μικροσκοπικών ελέγχων
- Δεξιοτεχνία στη χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών
- Μηχανική, υπολογιστική ικανότητα
- Καλές γνώσεις χημείας, φυσικής και μαθηματικών
- Ικανότητα συνεργασίας, επικοινωνίας και άνεση στην κοινωνική επαφή
- Γνώσεις οικονομίας, μάρκετινγκ και διαφήμισης.
Εργασιακές Συνθήκες και Περιβάλλον: Ο Χημικός Μηχανικός έχει την ευθύνη για την ποιότητα, την ασφάλεια και την οικονομική διαχείριση της παραγωγής, γεγονός που δημιουργεί ένταση, άγχος και συχνά ακανόνιστο ρυθμό ζωής.
Κατά την εργασία του αντιμετωπίζει δύσκολες συνθήκες, όπως η σωματική κόπωση, ο θόρυβος, ο τεχνητός φωτισμός, ακόμη και διάφορους κινδύνους από αναθυμιάσεις και χημικά. Ωστόσο, με την εφαρμογή προγραμμάτων πρόληψης ατυχημάτων και την τήρηση των κανόνων ασφαλείας, οι κίνδυνοι είναι δυνατόν να μειωθούν στο ελάχιστο.
Κατά την εργασία του χρειάζεται να ταξιδεύει για εκπαιδευτικούς και επαγγελματικούς λόγους και να μετακινείται συχνά στους χώρους εγκατάστασης και επιδιόρθωσης των εξοπλισμών. Εργάζεται συνήθως ομαδικά, σε συνεργασία με προσωπικό διαφόρων ειδικοτήτων, αλλά και ατομικά και σε βιομηχανικούς χώρους.
Συμπέρασμα: Η επιλογή μεταξύ τμημάτων Χημείας ή Χημικών Μηχανικών έχει να κάνει με τα ιδιαίτερα προσωπικά χαρακτηριστικά και ικανότητες του υποψηφίου καθώς επίσης με τις προσωπικές επαγγελματικές επιλογές σε επίπεδο απασχόλησης.
Παρακάτω σας παραθέτουμε τα αντίστοιχα τμήματα στα Α.Ε.Ι., που προσφέρουν σπουδές στα σχετικά αντικείμενα.
Τμήματα Χημείας
- Χημείας (Αθήνα)
- Χημείας (Ηράκλειο)
- Χημείας (Θεσσαλονίκη)
- Χημείας (Ιωάννινα)
- Χημείας (Καβάλα)
- Χημείας (Πάτρα)
και
Τμήματα Χημικών Μηχανικών
- Χημικών Μηχανικών (Αθήνα)
- Χημικών Μηχανικών (Θεσσαλονίκη)
- Χημικών Μηχανικών (Κοζάνη)
- Χημικών Μηχανικών (Πάτρα)
και
- Χημικών Μηχανικών (Λεμεσός) (4 ετές)
Παρόμοια τμήματα
- Επιστήμης των Υλικών (Πάτρα) (4 ετές)
- Επιστήμης και Τεχνολογίας των Υλικών (Ηράκλειο) (4 ετές)
- Μηχανικών Επιστήμης Υλικών (Ιωάννινα) (5 ετές)
Τέλος σας παραθέτουμε την διαχρονική εξέλιξη των Βάσεων Εισαγωγής σε δύο ενδεικτικά τμήματα:
Τμήμα Χημείας (Θεσσαλονίκη) – Α.Π.Θ.
Διαχρονική Εξέλιξη των Βάσεων Εισαγωγής Μαθητών Γενικού Λυκείου (GEL) με το 90%
Τμήμα Χημικών Μηχανικών (Θεσσαλονίκη) – Α.Π.Θ.
Διαχρονική Εξέλιξη των Βάσεων Εισαγωγής Μαθητών Γενικού Λυκείου (GEL) με το 90%