Περιγραφή Επαγγέλματος:
Αντικείμενο της εργασίας του είναι η διάγνωση κλινικών ψυχοπαθολογικών συμπεριφορών, καθώς και η παροχή υποστήριξης και ψυχοθεραπευτικής αγωγής για την πρόληψη και την αντιμετώπισή τους.
Ειδικότερα, παρατηρεί, καταγράφει και αξιολογεί το είδος της ψυχικής διαταραχής που παρουσιάζει ο ασθενής, αναζητεί πιθανά αίτια εκδήλωσης αυτής της δυσλειτουργικής συμπεριφοράς, και κυρίως σχεδιάζει και εφαρμόζει την κατάλληλη παρέμβαση προκειμένου να μειώσει τα αρνητικά της χαρακτηριστικά, να οργανώσει ένα υποστηρικτικό περιβάλλον για τον ασθενή και να βελτιώσει την καθημερινή του ζωή.
Μπορεί να εξειδικευτεί σε μια συγκεκριμένη γνωστική περιοχή, όπως είναι η κατάθλιψη, η εξάρτηση από ουσίες ή τάσεις αυτοκτονίας, αλλά και σε ένα συγκεκριμένο πληθυσμό, παιδιά ή υπερήλικες, εφαρμόζοντας ατομικά, ομαδικά ή οικογενειακά (συστημικά) μοντέλα ψυχοθεραπείας. Χρησιμοποιεί διάφορες διαγνωστικές μεθόδους, τεστ, ψυχολογικές δοκιμασίες προσωπικότητας, νοημοσύνης και ψυχολογικών λειτουργιών.
Η μεθοδολογία που ακολουθεί για τη διαχείριση ενός περιστατικού εξαρτάται από την ψυχολογική θεωρία που ακολουθεί (ψυχαναλυτική, συμπεριφορική, γνωστική, ανθρωπιστική κ.ά.), ενώ η παρέμβασή του σχετίζεται άμεσα και με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και τις ανάγκες του ασθενούς.
Στα επαγγελματικά και ερευνητικά του ενδιαφέροντα περιλαμβάνονται βασικές κατηγορίες της ψυχοπαθολογίας, όπως οι διαταραχές προσωπικότητας, οι συναισθηματικές – διπολικές διαταραχές, η νευροψυχοφαρμακολογία, διάφορες μορφές ψύχωσης, οι νευρώσεις, διτροφικές διαταραχές, οι διαταραχές διάθεσης, οι καταθλιπτικές διαταραχές, οι διασχιστικές και σωματόμορφες διαταραχές, οι αγχώδεις διαταραχές, κ.ά.
Σκοπός του είναι να σχεδιάσει πολιτικές και προγράμματα προληπτικής παρέμβασης σε διαφορετικά πλαίσια (επισκέψεις σε Κέντρα Ψυχικής Υγείας, νοσοκομεία, σχολεία κ.α.), και προς διαφορετικές κατευθύνσεις προκειμένου να επιτύχει την ευαισθητοποίηση του κοινωνικού συνόλου σε ζητήματα κλινικής ψυχολογίας (κάπνισμα, ναρκωτικά, AIDS, αντισύλληψη κ.λπ.), να εφαρμόσει θεραπευτικές πρακτικές και να εκπαιδεύσει το κοινό σε βασικά θέματα διασφάλισης της ψυχικής υγείας του ανθρώπου. Για καλύτερα αποτελέσματα συνεργάζεται με ψυχιάτρους, νευρολόγους, παιδαγωγούς, κοινωνικούς λειτουργούς, πολιτειακούς παράγοντες κ.ά.
Συνθήκες Εργασίας:
Οι συνθήκες εργασίας του σχετίζονται άμεσα με το φορέα απασχόλησής του. Όταν εργάζεται σε ιδρύματα, ψυχιατρικές κλινικές και νοσοκομεία συνήθως αντιμετωπίζει φόρτο εργασίας, ενώ είναι συχνές και οι υπερωρίες. Αν εργάζεται ως ελεύθερος επαγγελματίας καθορίζει ο ίδιος το ωράριό του.
Πολλές φορές χρειάζεται να μετακινείται στο εξωτερικό προκειμένου να συμμετέχει σε συνέδρια και να ενημερώνεται για τα αποτελέσματα σύγχρονων κοινωνικών ερευνών στο αντικείμενο των επαγγελματικών του δραστηριοτήτων.
Ιδιαίτερα Προσωπικά Χαρακτηριστικά και Ικανότητες:
Απαιτείται μακρόχρονη εκπαίδευση σε θέματα προσωπικότητας και ψυχοπαθολογίας, ψυχομετρικής αξιολόγησης, ψυχοθεραπευτικών διαδικασιών, νευροψυχοφαρμακολογίας, μεθοδολογίας έρευνας κ.ά., ενώ πρέπει να υποβληθεί και ο ίδιος στη διαδικασία της προσωπικής ανάπτυξης και ψυχοθεραπείας.
Επίσης, απαιτείται αγάπη για τον άνθρωπο, σεβασμός στη διαφορετικότητα, επαγγελματική ευσυνειδησία, διάθεση προσφοράς, ενδιαφέρον για την έρευνα. Ακόμα, πρέπει να εμπνέει σεβασμό και εμπιστοσύνη, να είναι ευγενικός, διακριτικός, πρόθυμος και εχέμυθος.
Τέλος, η τήρηση του κώδικα δεοντολογίας, η δυνατότητα για πραγματοποίηση επαγγελματικών ταξιδιών και η συνεχής ενημέρωση για τις εξελίξεις στον τομέα του θεωρούνται απαραίτητες προϋποθέσεις για την επιτυχή άσκηση του συγκεκριμένου επαγγέλματος.
Σπουδές:
Σπουδές Ψυχολογίας μπορούν να γίνουν στα τμήματα Ψυχολογίας των Πανεπιστημίων. Διασύνδεση με το Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστημα.
Σπουδές σε μεταπτυχιακό επίπεδο παρέχονται σε σχετικά Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών, όπως για παράδειγμα αυτό του τμήματος Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, το οποίο οργανώνει και λειτουργεί Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών στην κατεύθυνση: Ψυχολογία της Υγείας και της Κλινικής Ψυχολογίας.
Τομείς Απασχόλησης:
Μπορεί να απασχοληθεί τόσο στο δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα, σε ψυχιατρικά νοσοκομεία, σε κλινικές, σε κέντρα ψυχικής υγείας, σε κέντρα ημέρας, σε συμβουλευτικούς σταθμούς παιδιών, εφήβων και γονέων, σε κέντρα απεξάρτησης, σε θεραπευτήρια για ψυχικές παθήσεις, σε κέντρα αποκατάστασης, σε Ιδρύματα Κοινωνικής Πρόνοιας, ή ως ελεύθερος επαγγελματίας.
Ακόμη, μπορεί να εργαστεί σε ερευνητικά κέντρα, σε Πανεπιστημιακά Ιδρύματα, στο υπουργείο Υγείας, στην εκπαίδευση, σε συλλόγους και επιστημονικές εταιρείες οργάνωσης επιμορφωτικών και βιωματικών σεμιναρίων, σε ιδιωτικές εταιρείες αντιμετώπισης διατροφικών κι άλλων διαταραχών κ.λπ.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, η ψυχολογική έρευνα σχετικά με τις στρατηγικές προσέγγισης των ψυχικών διαταραχών σε συνδυασμό με τη νέα θεραπευτική τεχνολογία δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας για εξειδικευμένους επαγγελματίες. Άλλωστε, η επαγγελματική σταδιοδρομία των πτυχιούχων κλινικών ψυχολόγων είναι συνάρτηση των ευρύτερων και ειδικών επιστημονικών γνώσεων και της πρακτικής άσκησης σε συνδυασμό με την ευρεία και ειδική κατάρτισή τους στην ερευνητική μέθοδο και στην αξιολόγηση.
(πηγή: Ο.Α.Ε.Δ.)