Περιγραφή Επαγγέλματος:
Ο φύλακας μουσείων και αρχαιολογικών χώρων ασχολείται με τη φύλαξη των μουσείων και των λοιπών αρχαιολογικών χώρων, όπως επίσης και με την εξυπηρέτηση των Ελλήνων ή των ξένων επισκεπτών στους χώρους αυτούς. Το επάγγελμα αυτό, προϋποθέτει και επιβάλλει την καλή γνώση των αντικειμένων που θα κληθούν να φυλάξουν, αλλά και τη συνολική εκτίμηση του υλικού πολιτισμού.
Συνεπώς ο ρόλος του, ξεπερνά τα όρια του εργαζόμενου στους τομείς του πολιτισμού, καθώς αποτελεί μια θέση κλειδί και επικοινωνίας με το ευρύ κοινό και είναι αυτός που αναλαμβάνει να περιγράψει τις ιδιαιτερότητες του μουσείου και του αρχαιολογικού χώρου, τις αλλαγές που έχουν συντελεστεί στους χώρους αυτούς τα τελευταία χρόνια ή να αντιληφθεί τις ιδιαιτερότητες των τουριστικών ομάδων και τη σημασία της σωστής προς αυτές, συμπεριφοράς για την προαγωγή της δημόσιας εικόνας του Μουσείου ή του προσωπικού του.
Παράλληλα δε, ο φύλακας των μουσείων και των αρχαιολογικών χώρων είναι και φύλακας με την κυριολεκτική έννοια του όρου, καθώς είναι δυνατόν να κληθεί να αντιμετωπίσει έκτακτα περιστατικά με πιθανούς κινδύνους καταστροφής ή απώλειας των έργων τέχνης ή αρχαιοτήτων (φυσικές καταστροφές, αμέλεια ή δόλος) και που απαιτούν την άμεση φυσική αντίδραση από την πλευρά του.
Μεταξύ των επαγγελματικών του δραστηριοτήτων, συμπεριλαμβάνεται και η «Διαχείριση συλλογών και η Μεταφορά ή ο Χειρισμός έργων τέχνης», καθώς καλείται να συνδράμει τους ειδικούς σε αυτά τα θέματα, ενώ πολύ συχνά καλούνται να τα εκτελέσουν μόνοι τους ή να συνοδέψουν κάποια έργα.
Στα πλαίσια των απολύτως απαραίτητων προσόντων ο φύλακας των μουσείων και των αρχαιολογικών χώρων έχει και χειρωνακτικές δεξιότητες και επιδεξιότητες, καθώς θα πρέπει να είναι σε θέση να προσφέρει τις πρώτες βοήθειες σε επισκέπτες του μουσείου ή του χώρου που φυλάσσει σε περίπτωση ανάγκης, καθότι ο φύλακας είναι ο άνθρωπος στον οποίο απευθύνονται αυθόρμητα οι επισκέπτες σε περιπτώσεις ανάγκης, ενώ η αρχαιολογική νομοθεσία και οι επαγγελματικοί κώδικες προσδιορίζουν τα νομικά και τα ηθικά όρια του επαγγέλματός του.
Συνθήκες Εργασίας:
Ο φύλακας μουσείων και αρχαιολογικών χώρων, εργάζεται κάτω από καλές και ευχάριστες συνθήκες, ιδιαίτερα όταν ο χώρος της εργασίας του είναι ένα μουσείο, ενώ όταν εργάζεται σε ανοιχτούς αρχαιολογικούς χώρους, τότε είναι δυνατόν να αντιμετωπίζει τις αντίξοες καιρικές συνθήκες.
Στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων του, είναι δυνατόν να αντιμετωπίσει δύσκολες καταστάσεις που οφείλονται σε δύστροπους επισκέπτες ή σε επισκέπτες που σκόπιμα επιδόθηκαν σε βανδαλισμούς, καταστροφές ή κλοπές αρχαίων αντικειμένων, οπότε αναγκάζεται να τους παραδώσει στις αρμόδιες αστυνομικές αρχές, εφαρμόζοντας την Αρχαιολογική Νομοθεσία.
Το ωράριο της εργασίας του είναι κανονικό, ακολουθώντας το ωράριο λειτουργίας των μουσείων ή των αρχαιολογικών χώρων. Μερικές φορές, αναγκάζεται να μετακινηθεί εκτός χώρου εργασίας του ή έδρας του, προκειμένου να συνοδέψει τα έργα τέχνης ή τις αρχαιότητες, που θα εκτεθούν σε εκθέσεις, λαμβάνοντας όλα τα απαραίτητα μέτρα για την ασφαλή μεταφορά τους προς ή από τον τόπο προορισμού.
Ιδιαίτερα Προσωπικά Χαρακτηριστικά και Ικανότητες:
Ο φύλακας αρχαιολογικών χώρων και μουσείων, πρέπει να διακρίνεται και να εργάζεται με ζήλο, επιμέλεια, υπευθυνότητα και φροντίδα, για τα μνημεία και για τα έργα της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, είτε αυτά είναι της πρώιμης αρχαιότητας, της ύστερης, βυζαντινά, μοντέρνα ή σύγχρονα.
Παράλληλα δε, η ευγένεια και η καλή συμπεριφορά προς τους επισκέπτες του Μουσείου ή του αρχαιολογικού χώρου, οι βασικές γνώσεις μουσειολογίας, ασφάλειας και προστασίας των πολιτιστικών προϊόντων.
Βασικές γνώσεις για την επιστήμη της ιστορίας και τους σημαντικούς σταθμούς και εκφραστές της ιστορίας της τέχνης, ώστε να εκτιμούν ανάλογα τους αρχαιολογικούς χώρους ή τα αντικείμενα τέχνης τα οποία θα κληθούν να προστατεύσουν, οι επικοινωνιακές δεξιότητες και τεχνικές επικοινωνίας τόσο με τους επισκέπτες των χώρων εργασίας του, όσο και με τους προϊστάμενους και τους συναδέλφους του, η αρμονική του συνύπαρξη και η διάθεση για συνεργασία με όλους τους εμπλεκόμενους στον εργασιακό του χώρο, η εξοικείωση με τις έννοιες της προστασίας του περιβάλλοντος και η εφαρμογή τους σε χώρους πολιτισμού, η γνώση στοιχείων επιχειρηματικότητας, υγιεινής και πρώτων βοηθειών, των θεσμικών δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων και η σύνταξη μιας αναφοράς ή ενός επίσημου εγγράφου, αποτελούν απαραίτητα χαρακτηριστικά για την επιτυχή εκτέλεση των επαγγελματικών δραστηριοτήτων.
Εκτός, όμως, από τα παραπάνω χαρακτηριστικά, που είναι αναγκαία για την εξάσκηση του επαγγέλματος του φύλακα μουσείων ή αρχαιολογικών χώρων, ο εν λόγω επαγγελματίας θα πρέπει να ενημερώνεται συνεχώς για κάποιους τομείς που εξελίσσονται με την πάροδο του χρόνου.
Τέτοιοι τομείς είναι: Τα συστήματα ασφαλείας, των οποίων οι δυνατότητες βελτιώνονται συνεχώς και δεν αρκεί η εφάπαξ εξοικείωσή τους με αυτά, η χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών και πολυμέσων, καθώς η χρήση τους έχει γενικευτεί στα σύγχρονα μουσεία, για τις τυχόν αλλαγές των νομοθετικών ρυθμίσεων που αφορούν στους νόμους για την προστασία των αρχαιοτήτων, η καλή γνώση μιας ξένης γλώσσας (κατά προτίμηση αγγλικής) που θα τους επιτρέψει να επικοινωνούν στοιχειωδώς με τους ξένους επισκέπτες των χώρων, όπου θα εργάζονται.
Σπουδές:
Σπουδές και κατάρτιση στο επάγγελμα του Φύλακα Μουσείων και Αρχαιολογικών Χώρων μπορούν να γίνουν στον Τομέα Πολιτισμού-Αθλητισμού των δημόσιων και ιδιωτικών Ι.Ε.Κ. και στην ειδικότητα Φύλακα Μουσείων και Αρχαιολογικών Χώρων.
Τομείς Απασχόλησης:
Ο φύλακας μουσείων και αρχαιολογικών χώρων, που έχει πιστοποιήσει τις γνώσεις, τις δεξιότητες και τις επαγγελματικές του ικανότητες, μπορεί να απασχοληθεί σε εξαρτημένη μορφή εργασίας ως φύλακας αρχαιολογικών χώρων και μουσείων τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα.
Στο υπουργείο Πολιτισμού (Αρχαιολογικοί χώροι, Μουσεία, Μονές και Ιεροί Ναοί, Πινακοθήκες), Στον ιδιωτικό τομέα (Ιδιωτικά Μουσεία, Πινακοθήκες καθώς και Συλλογές έργων τέχνης Οργανισμών, Τραπεζών, η Βιομηχανιών η άλλων ιδιωτικών φορέων).
(πηγή: Ο.Α.Ε.Δ.)