Περιγραφή Επαγγέλματος:
Ο σφουγγαράς αναζητά, εντοπίζει, ανασύρει και επεξεργάζεται σφουγγάρια που βρίσκει βυθό της θάλασσας. Παράλληλα δε, ασχολείται με την πώληση των σφουγγαριών, ενώ συχνή είναι και η ενασχόλησή του με το χειρισμό των βοηθητικών μηχανημάτων του σπογγαλιευτικού σκάφους για την παροχή βοήθειας στους σφουγγαράδες-δύτες.
Ειδικότερα, οι επαγγελματικές δραστηριότητες του σφουγγαρά αφορούν κυρίως την κατάδυση και την παραμονή τους 3-4 ώρες σε βάθος ως 18 μέτρα για τη συγκέντρωση σφουγγαριών ή κατάδυση σε βάθος μεταξύ 50-60 μέτρων και παραμονή 15 λεπτών για τη συγκέντρωση σφουγγαριών, την ανάδυση σε αργούς ρυθμούς για να επιτευχθεί αποσυμπίεση, την ταξινόμηση των σφουγγαριών και την αρχική επεξεργασία τους πάνω στο σκάφος.
Τα εργαλεία και οι ειδικοί εξοπλισμοί που χρειάζονται για τις επαγγελματικές δραστηριότητες του σφουγγαρά είναι το μηχανοκίνητο σκάφος, συνήθως καΐκι, η καταδυτική στολή, η μάσκα, τα σχοινιά, τα βαρούλκα, το ραντάρ, το ηχοβολιστικό, τα φτερά, τα βαρίδια, το λάστιχο, το μαρκούτσι, το μηχάνημα παραγωγής και παροχής αέρα και η ξύστρα για το ξερίζωμα των σφουγγαριών.
Συνθήκες Εργασίας:
Το επάγγελμα του σφουγγαρά είναι δύσκολο, απαιτητικό και συχνά επικίνδυνο, ο δε χώρος απασχόλησής του είναι οι θαλάσσιες περιοχές με σφουγγάρια, καθώς και το σπογγαλιευτικό σκάφος.
Συνήθως η αλιεία των σφουγγαριών αρχίζει τις πρωινές ώρες, ενώ οι συμπληρωματικές εργασίες γίνονται πάνω στο σκάφος. Το ωράριο εργασίας του δεν είναι σταθερό, εργάζεται ομαδικά και πολλές φορές επιβάλλεται η μετακίνησή του εκτός έδρας, με στόχο την εξεύρεση των σφουγγαριών.
Ιδιαίτερα Προσωπικά Χαρακτηριστικά και Ικανότητες:
Για να ασκήσει κάποιος το επάγγελμα του σφουγγαρά, πρέπει να διαθέτει καλή φυσική κατάσταση και σωματική αντοχή, πολύ καλή υγεία και αυτοσυγκέντρωση κατά τη διάρκεια παραμονής του στο βυθό (αποφυγή απότομων κινήσεων και άσκοπων ενεργειών).
Βασικές προϋποθέσεις για την άσκηση του επαγγέλματος αυτού αποτελούν επίσης, το πνεύμα συνεργασίας, η επιδεξιότητα στην επεξεργασία του σφουγγαριού, η προσοχή, ο σεβασμός προς τη φύση και τη θάλασσα, η υπευθυνότητα κατά την εκτέλεση της εργασίας του, η υπολογιστική και η μηχανική ικανότητα, καθώς και η ικανότητα αντίληψης του θαλάσσιου χώρου.
Σπουδές:
Για την άσκηση του επαγγέλματος απαιτείται η λήψη διπλώματος δύτη που μπορεί να αποκτηθεί από κρατικές ή ιδιωτικές σχολές δυτών, καθώς και η κατοχή ναυτικού φυλλαδίου.
Ειδικότερα, ο Επαγγελματίας Σφουγγαράς-Δύτης πρέπει απαραιτήτως να έχει εκπαιδευτεί σε σχολή σφουγγαράδων-δυτών αναγνωρισμένη από το κράτος και να έχει επίπεδο γνώσεων τουλάχιστον Γυμνασίου, επιπροσθέτως δε, πρέπει να έχει παρακολουθήσει και επιμορφωτικά προγράμματα τόσο πρακτικού επιπέδου (χρήση μηχανημάτων και εργαλείων αλιείας), όσο και επιστημονικού – πολιτιστικού επιπέδου (ιστορία, θαλάσσια βιολογία, τέχνη).
Ο ενδιαφερόμενος για την άσκηση του επαγγέλματος του σφουγγαρά, μπορεί να φοιτήσει στη Σχολή Δυτών Καλύμνου, με διάρκεια φοίτησης τις 40 εργάσιμες ημέρες, με απαραίτητες προϋποθέσεις την εκπλήρωση των στρατιωτικών του υποχρεώσεων, την κατοχή ναυτικού φυλλαδίου και ηλικία από 18 έως 35 ετών ή εάν έχει υπηρετήσει ως κληρωτός ναύτης του Πολεμικού Ναυτικού και υπηρέτησε τη θητεία του στις Μονάδες Υποβρυχίων Καταστροφών, έχει το δικαίωμα να δώσει εξετάσεις στο Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας και να πάρει άδεια άσκησης του επαγγέλματος.
Το επάγγελμα του Σφουγγαρά μπορεί επίσης να ασκήσει και εκείνος που έχει εργαστεί επί τρία χρόνια κοντά σε κάποιον επαγγελματία σφουγγαρά-δύτη και να δώσει εξετάσεις στο Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας για να αποκτήσει άδεια άσκησης του επαγγέλματος.
Τα επαγγελματικά δικαιώματα του Επαγγελματία Σφουγγαρά-Δύτη προβλέπονται στο ΦΕΚ 978/28-11-95, Τεύχος β’, ενώ για την άσκηση του επαγγέλματος απαιτείται άδεια δύτη από το Λιμεναρχείο και πιστοποιητικό υγείας από Κρατικό Νοσοκομείο. Η άδεια άσκησης του Επαγγελματία Δύτη Σφουγγαριών χορηγείται μόνο από τη Σχολή Δυτών Καλύμνου.
Τομείς Απασχόλησης:
Ο σφουγγαράς μπορεί να απασχοληθεί σε σπογγαλιευτικά σκάφη, στην επεξεργασία σφουγγαριών, στην παροχή υποστήριξης σε άλλους δύτες, ή σε σχολές δυτών ως εκπαιδευτής. Οι υποχρεώσεις και τα δικαιώματα του επαγγέλματος καθορίζονται από το σπογγαλιευτικό κανονισμό και από το σωματείο Δυτών Καλύμνου.
(πηγή: Ο.Α.Ε.Δ.)