Περιγραφή Επαγγέλματος:
Αντικείμενο της εργασίας του είναι η προετοιμασία, η εκγύμναση και η καθοδήγηση της ομάδας τόσο έξω όσο και μέσα στον αγωνιστικό χώρο. Ειδικότερα, ο προπονητής ασχολείται με την εκτίμηση της φυσικής κατάστασης και της τεχνικής κατάρτισης των αθλητών, την εκπόνηση του προπονητικού προγράμματος που θα εφαρμόσει με βάση εφικτούς στόχους και τη χρήση κατάλληλων μέσων και μεθόδων, καθώς και με το συνολικό έλεγχο της προπονητικής διαδικασίας.
Επίσης, έργο του αποτελεί η αναζήτηση ταλέντων και η εφαρμογή καινοτόμων προγραμμάτων με βάση την ηλικία, το επίπεδο και τις ικανότητες των αθλητών που προπονεί. Ακόμη, καθήκον του είναι να διαφυλάττει το καλό όνομα της ομοσπονδίας και του αθλητικού σωματείου στο οποίο ανήκει και του αθλητισμού γενικότερα και να αντιμετωπίζει με σοβαρότητα και υπευθυνότητα τα μέσα μαζικής ενημέρωσης.
Παράλληλα, έχει την υποχρέωση να χρησιμοποιεί μέσα μεταφοράς (ξηράς, θαλάσσης, αέρος) που καθορίζει η εταιρεία. Για την εκτέλεση του έργου συνεργάζεται με βοηθούς προπονητή, μεταφραστές, αθλητιάτρους, ορθοπεδικούς, αθλητικούς ψυχολόγους, φυσικοθεραπευτές, εργοφυσιολόγους, διαιτολόγους κ.ά.
Συνθήκες Εργασίας:
Οι συνθήκες καθορίζονται από τις ανάγκες και τις μεθόδους της προπόνησης, που διεξάγεται τόσο σε κλειστούς όσο και σε ανοιχτούς χώρους (γήπεδα). Το ωράριό του προσαρμόζεται στις ανάγκες των προπονήσεων και των αγωνιστικών υποχρεώσεων της ομάδας που προπονεί, ανάλογα με την αθλητική περίοδο.
Επίσης, απαιτείται να μετακινείται συχνά στο εξωτερικό, ανάλογα με την κατηγορία της ομάδας του και το αγωνιστικό της πρόγραμμα. Σε γενικές γραμμές πρόκειται για ένα ιδιαίτερα απαιτητικό επάγγελμα, που έχει μεγάλη ευθύνη και αρκετό άγχος.
Ιδιαίτερα Προσωπικά Χαρακτηριστικά και Ικανότητες:
Η πολύχρονη ενασχόληση με το μπάσκετ και η άριστη γνώση των «μυστικών» του, αποτελούν βασικές προϋποθέσεις για την άσκηση του επαγγέλματος. Ο προπονητής μπάσκετ πρέπει να διαθέτει καλή σωματική και ψυχική υγεία, έντονη προσωπικότητα, ήθος, ηγετικές ικανότητες, επικοινωνιακές δεξιότητες, ομαδικό πνεύμα, όπως και την ικανότητα να εμπνέει και να πείθει.
Πρέπει να είναι αντικειμενικός, παρατηρητικός, συνεπής, να διαθέτει υπομονή, επιμονή και να διακρίνεται για την οξυδέρκεια, την υπευθυνότητα και την ψυχραιμία του. Ακόμη πρέπει να διαθέτει την ικανότητα να αξιολογεί τις δυνατότητες και να αξιοποιεί στο έπακρο τα προσόντα των αθλητών που προπονεί.
Τέλος η ικανότητα να παίρνει πρωτοβουλίες, γρήγορες αποφάσεις, να εμψυχώνει και να καθοδηγεί από τον «πάγκο» τους παίχτες της ομάδας του, κατά τη διάρκεια του αγώνα, είναι προσόντα που τον χαρακτηρίζουν.
Σπουδές:
Η εκπαίδευση των προπονητών αθλημάτων γίνεται στα τμήματα Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού των Α.Ε.Ι. Διασύνδεση με το Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστημα.
Με κύρια ή πρώτη ειδικότητα το άθλημα της καλαθοσφαίρισης, ενώ υπάρχει και η δυνατότητα ειδίκευσης στην «Προπονητική», όπου η φοίτηση διαρκεί οκτώ εξάμηνα και απαιτείται πρακτική εξάσκηση.
Επίσης, μπορεί κανείς να φοιτήσει στη Σχολή Προπονητών Καλαθοσφαίρισης της Εθνικής Ομοσπονδίας Καλαθοσφαίρισης και να λάβει δίπλωμα Α’, Β’ και Γ’ κατηγορίας.
Με κανονισμό του Ελληνικού Κέντρου Αθλητικής Έρευνας και Τεχνολογίας (ΕΚΑΕΤ) ρυθμίζονται τα θέματα που αφορούν στη λειτουργία και το πρόγραμμα της Σχολής αυτής, τα προσόντα του εκπαιδευτικού προσωπικού, τα προσόντα των υποψήφιων προπονητών, το επίπεδο των σπουδών και την κατάταξη των αποφοίτων σε κατηγορίες, καθώς και κάθε άλλο συναφές θέμα. Επιπλέον, οι προπονητές καλαθοσφαίρισης οποιασδήποτε κατηγορίας υποχρεούνται να παρακολουθούν τα σεμινάρια, διαλέξεις και ημερίδες επιμόρφωσης που οργανώνονται από τα αρμόδια όργανα, ενώ τα σωματεία οφείλουν να διευκολύνουν τους προπονητές τους, προκειμένου να συμμετέχουν σε αυτές τις δραστηριότητες.
Η άδεια άσκησης επαγγέλματος προπονητή ανακαλείται προσωρινά για μία αγωνιστική περίοδο, με απόφαση του αρμόδιου υπουργού ύστερα από εισήγηση της ΕΟΚ εάν δεν παρακολούθησε αδικαιολόγητα ένα τουλάχιστον από τα σεμινάρια που διοργανώνει ο ΣΕΠΚ στη διάρκεια μιας τριετίας.
Τομείς Απασχόλησης:
Σύμφωνα με τον Κανονισμό Προπονητών Καλαθοσφαίρισης, προπονητή έχουν υποχρέωση να απασχολούν: α) οι αθλητικές ομοσπονδίες και οι αθλητικές ενώσεις, β) οι αθλητικές ανώνυμες εταιρείες και τα τμήματα αμειβόμενων αθλητών, γ) τα αθλητικά σωματεία τα οποία καλλιεργούν ομαδικό άθλημα και συμμετέχουν σε πρωταθλήματα εθνικών κατηγοριών και σε τοπικό πρωτάθλημα πρώτης κατηγορίας και δ) τα αθλητικά σωματεία που καλλιεργούν ατομικό άθλημα και έχουν στη δύναμή τουςαθλητές ηλικίας κάτω των δεκαοκτώ ετών.
Επίσης, ανάλογα με το επίπεδο των σπουδών του, μπορεί να εργαστεί σε αθλητικούς συλλόγους και οργανισμούς, στο υπουργείο Υγείας και στο υπουργείο Αθλητισμού, σε ερευνητικά κέντρα και ινστιτούτα της Ελλάδας και του εξωτερικού, σε δημοτικά και ιδιωτικά γυμναστήρια, σε ιδιωτικές σχολές εκμάθησης αθλημάτων, σε βιομηχανίες και εταιρείες αθλητικών ειδών, σε ιδιωτικές και κρατικές κατασκηνώσεις, σε ιδιωτικά σχολεία, αλλά μπορεί ακόμη να ασχοληθεί και με την εξατομικευμένη εκγύμναση (personal training) ατόμων κάθε ηλικίας.
Επιπλέον, μπορεί να απασχοληθεί σε σχολές προπονητών και σε πανεπιστημιακά ιδρύματα ή να ανοίξει δικό του γυμναστήριο. Οι απολαβές είναι πολύ καλές και αποτελούν ισχυρό κίνητρο για την ενασχόληση με το επάγγελμα, καθώς οι προπονητές είναι δυνατό να λαμβάνουν πρόσθετα επιδόματα ανάλογα με τις αποδόσεις των αθλητών και τις διακρίσεις της ομάδας που προπονούν.
(πηγή: Ο.Α.Ε.Δ.)