Περιγραφή Επαγγέλματος:
Ο μηχανικός επιστήμης και τεχνολογίας των υλικών, έχει ως αντικείμενο επιστημονικών και επαγγελματικών δραστηριοτήτων, τη μελέτη και κατανόηση της δομής και των ιδιοτήτων των υλικών (μέταλλα, τα πολυμερή, τα κεραμικά, τα σύνθετα, τα μαγνητικά, τα οπτικά και ηλεκτρονικά υλικά), τις τεχνικές επεξεργασίας των υλικών, την κατανόηση της σχέσης μεταξύ δομής – επεξεργασίας και ιδιοτήτων του τελικού προϊόντος, τον εξειδικευμένο σχεδιασμό, τη σύνθεση, τον έλεγχο και την τροποποίηση υλικών, την οικονομική και οικολογική διάσταση των νέων υλικών, για την ικανοποίηση των απαιτήσεων της σύγχρονης κοινωνίας στην τεχνολογική εποχή.
Τεχνολογία Υλικών είναι ο εξειδικευμένος σχεδιασμός, η σύνθεση, ο έλεγχος και η τροποποίηση υλικών με στόχο να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις της κοινωνίας. Επιστήμονες του πεδίου σχεδιάζουν, συνθέτουν, χαρακτηρίζουν και αναπτύσσουν την ευρεία ποικιλία υλικών που χρησιμοποιούνται στη σημερινή τεχνολογική εποχή για την παραγωγή σχεδόν όλων των προϊόντων από μηχανικές κατασκευές-μηχανήματα και χιλιάδες καταναλωτικά προϊόντα μέχρι προηγμένα ηλεκτρονικά αλλά και νέου τύπου φάρμακα και υλικά βιοτεχνολογίας.
Η Επιστήμη και Τεχνολογία Υλικών απαιτεί τόσο την κατανόηση της βασικής επιστήμης των δομικών μοριακών μονάδων της ύλης όσο και της μηχανικής των εφαρμογών τους και, συνεπώς, είναι ένα πεδίο αρκετά ευρύ και διεπιστημονικό. Οι επιστήμονες που ασχολούνται παγκοσμίως με την επιστήμη-μηχανική – τεχνολογία των υλικών πρέπει να έχουν γνώσεις φυσικής, χημείας, βιολογίας, χημικής μηχανικής, και άλλων ειδικοτήτων μηχανικών. Το πεδίο επωφελείται σημαντικά τα τελευταία χρόνια από την ύπαρξη επιστημόνων που εκπαιδεύονται απ’ ευθείας με εστίαση στο διεπιστημονικό αντικείμενο της Επιστήμης Υλικών.
Συνθήκες Εργασίας:
O μηχανικός επιστήμης και τεχνολογίας των υλικών, εργάζεται σε κατάλληλα εξοπλισμένα εργαστήρια, σε βιομηχανικούς χώρους ή και σε αίθουσες διδασκαλίας, με συνθήκες εργασίας αντίστοιχες εκείνων που επικρατούν στους παραπάνω εργασιακούς χώρους. Όταν μελετά και σχεδιάζει, εργάζεται στο γραφείο του σε συνθήκες αρκετά καλές.
Όταν εργάζεται σε βιομηχανία, οι συνθήκες εργασίας είναι δύσκολες και συχνά ανθυγιεινές, με θόρυβο, ακτινοβολία, υψηλή θερμοκρασία, μυρωδιές και ανεπαρκή φωτισμό και αερισμό ενώ πολλές φορές αναγκάζεται λόγω των επαγγελματικών του καθηκόντων να έρθει σε επαφή με ανθυγιεινές ή και επικίνδυνες ουσίες, για μεγαλύτερη και καλύτερη παραγωγή νέων προϊόντων, ενώ κρίνεται απαραίτητο να ακολουθεί τους κανόνες υγιεινής και ασφαλείας. Οι συνθήκες είναι καλύτερες αν ασχοληθεί με την έρευνα ή την εκπαίδευση.
Όταν ασκεί ερευνητικό έργο ουσιαστικά δεν έχει συγκεκριμένο ωράριο εργασίας, το οποίο πολλές φορές υπερβαίνει λόγω φόρτου εργασίας. Στα πλαίσια των επαγγελματικών του υποχρεώσεων μετακινείται πολύ συχνά, στο εσωτερικό ή στο εξωτερικό της χώρας, παρακολουθώντας συνέδρια για τις εξελίξεις της Τεχνολογίας των υλικών. Ως ελεύθερος επαγγελματίας έχει ελαστικό ωράριο και πολλές φορές εξαντλητικό.
Ιδιαίτερα Προσωπικά Χαρακτηριστικά και Ικανότητες:
Ο μηχανικός επιστήμης και τεχνολογίας των υλικών, που ασχολείται με την επιστήμη-μηχανική-τεχνολογία των υλικών πρέπει να έχει γνώσεις φυσικής, μαθηματικών, οικονομικών, τεχνικού σχεδίου, χημείας, βιολογίας, χημικής μηχανικής, και άλλων ειδικοτήτων των μηχανικών.
Ακόμα, ικανότητα να οργανώνει, να διευθύνει και να επιβλέπει την εφαρμογή των μελετών, προσοχή στα σχέδια των μελετών και κατασκευών, φαντασία, δημιουργικότητα, επινοητικότητα, ι καλές επικοινωνιακές και διοικητικές ικανότητες, διάθεση για συνεχή ανανέωση των γνώσεών του στη νέα τεχνολογία, καλή σωματική υγεία και αντοχή, είναι μερικά από τα βασικά στοιχεία που πρέπει να έχει εκείνος που θα ασχοληθεί με το επάγγελμα αυτό.
Παράλληλα δε, η ανάληψη πρωτοβουλιών, η μεθοδικότητα και παρατηρητικότητα, η οξύνοια και το διερευνητικό μυαλό, η ευελιξία και η κριτική σκέψη, η υπομονή και επιμονή, η ικανότητα αυτοσυγκέντρωσης, η προσοχή, η ακρίβεια, η συνέπεια, η υπευθυνότητα, η ικανότητα για πειραματική εργασία, η διάθεση για συνεργασία, η ικανότητα χρήσης προχωρημένων μαθηματικών εργαλείων, η ικανότητα αναγνώρισης των βασικών παραγόντων που καθορίζουν τα διάφορα φαινόμενα, η ικανότητα ποσοτικής διατύπωσης των σχέσεων μεταξύ αιτίου και αποτελέσματος, η ικανότητα πρωτοβουλιών, η εμπειρία στη χρήση της βιβλιογραφίας, η εμπειρία στη χρήση Η/Υ και των δικτύων Η/Υ, η γνώση αγγλικής γλώσσας, η ευαισθητοποίηση για τον κόσμο γύρω του, αποτελούν χαρακτηριστικά στοιχεία για την επιτυχή έκβαση των επαγγελματικών του δραστηριοτήτων.
Σπουδές:
Σπουδές προσφέρονται από το πολυτεχνικό Τμήμα Μηχανικών Επιστήμης Υλικών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.
Επίσης, από το τμήμα Επιστήμης & Τεχνολογίας Υλικών του Πανεπιστήμιου Κρήτης και το τμήμα Επιστήμης των Υλικών του Πανεπιστημίου Πάτρας.
Τομείς Απασχόλησης:
Οι πτυχιούχοι των τμημάτων Επιστήμης και Τεχνολογίας Υλικών μπορούν να καλύψουν θέσεις εργασίας σε τομείς ανάλογους με τις σπουδές και την εξειδίκευσή τους. Σύμφωνα με το Π.Δ. 45/2009 (ΦΕΚ 58 τ.Α΄/08.04.2009), οι απόφοιτοι του Τμήματος Επιστήμης των Υλικών της Σχολής Θετικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Πατρών και του Τμήματος Επιστήμης και Τεχνολογίας Υλικών της Σχολής Θετικών και Τεχνολογικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Κρήτης αυτών των τμημάτων μπορούν να απασχολούνται, είτε ως ελεύθεροι επαγγελματίες, είτε ως μισθωτοί ενδεικτικά:
1. Με την έρευνα και ανάπτυξη, παραγωγή, τυποποίηση, ποιοτικό έλεγχο, πιστοποίηση και εμπορία υλικών όπως:
(α) κεραμικά, πολυμερή, ύαλοι, μέταλλα, υγροκρυσταλλικά υλικά, σύνθετα υλικά, υλικά κατασκευών, ευφυή υλικά,
(β) ημιαγώγιμα υλικά, υπεραγώγιμα υλικά, μαγνητικά υλικά, νανοϋλικά και νανοδομημένα υλικά, οπτικά, οπτοηλεκτρονικά, φωτονικά υλικά, πολυμερικά
και γενικότερα μοριακά υλικά που χρησιμοποιούνται στην ηλεκτρονική, οπτοηλεκτρονική και στις τηλεπικοινωνίες,
(γ) βιοϋλικά, βιοσυμβατά υλικά, υλικά βιολογικών εφαρμογών και άλλων υλικών με εφαρμογές στη φαρμακευτική, οδοντιατρική και ιατρική.
Οι παραπάνω δραστηριότητες νοούνται τόσο σε εργαστηριακή όσο και σε βιομηχανική κλίμακα και περιλαμβάνουν τη σύνθεση, μορφοποίηση, επεξεργασία, χαρακτηρισμό, μοντελοποίηση και προσομοίωση υλικών.
2. Σε δημόσιους και ιδιωτικούς οργανισμούς παραγωγής ενέργειας και τηλεπικοινωνιών, και όπου η έρευνα και η ανάπτυξη νέων προηγμένων υλικών είναι απαραίτητες για την πρόοδο σε κάθε δραστηριότητα παραγωγής και διανομής ενέργειας και τηλεπικοινωνιών,
3. Ως επιστήμονες σε οργανισμούς και υπηρεσίες του δημοσίου τομέα και της αυτοδιοίκησης ή ιδιωτικά εργαστήρια που έχουν την ευθύνη του επισήμου ελέγχου ανάπτυξης και σχεδιασμού υλικών,
4. Ως επιστήμονες σε οργανισμούς, εργαστήρια και υπηρεσίες του δημοσίου τομέα και της αυτοδιοίκησης ή ιδιωτικά εργαστήρια που αναλαμβάνουν την εκπόνηση μελετών για την εγκατάσταση, πιστοποίηση και επιθεώρηση συστημάτων διασφάλισης ποιότητας υλικών και τη διαπίστευση εργαστηρίων μελέτης υλικών,
5. Ως εκπαιδευτικοί στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση σε δημόσια και ιδιωτικά γυμνάσια, λύκεια, φροντιστήρια, δημόσια και ιδιωτικά Ινστιτούτα Επαγγελματικής Κατάρτισης (Ι.Ε.Κ.) και Κέντρα Επαγγελματικής Κατάρτισης (Κ.Ε.Κ.), Κέντρα Ελευθέρων Σπουδών (Κ.Ε.Σ.) και λοιπούς φορείς δευτεροβάθμιας και μετα−δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στη διδασκαλία μαθημάτων επιστήμης και τεχνολογίας υλικών, αλλά και λοιπών σχετικών με τα υλικά μαθημάτων θετικών επιστημών,
6. Ως ερευνητές σε θέματα Επιστήμης των Υλικών σε Πανεπιστήμια, Τεχνολογικά Εκπαιδευτικά Ιδρύματα (Τ.Ε.Ι.), ερευνητικά κέντρα, ερευνητικά ινστιτούτα, ιδρύματα ερευνών και τμήματα έρευνας επιχειρήσεων και
7. Ως πραγματογνώμονες συντάσσοντας τεχνικές εκθέσεις και γνωμοδοτήσεις σε θέματα Επιστήμης των Υλικών.
(πηγή: Ο.Α.Ε.Δ.)