Περιγραφή Επαγγέλματος:
Αντικείμενο της εργασίας του είναι η μελέτη της υγιεινής και της τεχνολογίας παραγωγής των προϊόντων ζωϊκής προέλευσης που προορίζονται για ανθρώπινη κατανάλωση, όπως το κρέας και τα κρεατοσκευάσματα, το γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα ψάρια κ.λπ., η διασφάλιση της ποιότητας των ζωϊκών προϊόντων και η προστασία της δημόσιας υγείας.
Ειδικότερα, ασχολείται με τον έλεγχο των μακροσκοπικών, μικροσκοπικών και μικροβιακών αλλοιώσεων των τροφίμων ζωϊκής προέλευσης (κρέατος και σχετικών σκευασμάτων, αλλαντικών, αβγών, γάλακτος και προϊόντων του, θηραμάτων, αλιευμάτων, μελιού κ.λπ.), καθώς και την πρόληψη αλλοιώσεων στα τρόφιμα αυτά, από παράγοντες που υπεισέρχονται κατά τη φάση εκτροφής των ζώων, καθώς και της παρασκευής και συντήρησης των τροφίμων.
Εξετάζει, επίσης, την επίδραση του τρόπου εκτροφής, μεταφοράς και ανάπαυσης των ζώων στην γενικότερη ποιότητα του κρέατος, ελέγχει το σχεδιασμό, την κατασκευή, και τον καθαρισμό των σφαγείων και εξετάζει τα ζώα πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τη διαδικασία της σφαγής. Ακόμη, ασχολείται με την αναισθητοποίηση, την αφαίμαξη, την προετοιμασία και τη γενικότερη επιθεώρηση των σφαγίων. Σε ορισμένες περιπτώσεις προχωρεί στη δέσμευση των σφαγίων, εφόσον εντοπίσει πιθανά νοσήματα, τα οποία οφείλονται σε βακτήρια, ιούς, παράσιτα, πρωτόζωα κ.λ.π., ακολουθώντας την ισχύουσα νομοθεσία σχετικά με τις κατασχέσεις για την προάσπιση της δημόσιας υγείας.
Επιπλέον, αντικείμενό του είναι η μελέτη τροφογενών νοσημάτων που είναι δυνατόν να προκαλέσουν διαταραχές στην υγεία του ανθρώπου, η διερεύνηση κρουσμάτων τροφικής δηλητηρίασης, καθώς και η ανάπτυξη μεθόδων εξυγίανσης της σφαγής, της διακίνησης, της συντήρησης και της γενικότερης επιθεώρησης των τροφίμων ζωϊκής προέλευσης. Παράλληλα, ασχολείται με τα συστήματα διασφάλισης ποιότητας σε όλες τις φάσεις της μεταποίησης και τη βελτιστοποίηση των οργανοληπτικών ιδιοτήτων και φυσικοχημικών παραμέτρων των προϊόντων, την υγιεινή του προσωπικού και της βιομηχανίας τροφίμων, αλλά και με τη διαχείριση των λυμάτων των εργοστασίων παρασκευής τροφίμων ζωϊκής προέλευσης.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνει στην εξασφάλιση της υγιεινής των σφαγείων, των γαλακτοβιομηχανιών, των εργοστασίων επεξεργασίας κρέατος και των κονσερβοποιείων, όπου πραγματοποιεί δειγματοληπτικούς ελέγχους, εξετάζει την τεχνολογία παρασκευής, μεταποίησης και συντήρησης των τροφίμων και προβαίνει στη σύνταξη σχετικών εκθέσεων εκτίμησης της ποιότητας των προϊόντων ζωϊκής προέλευσης.
Συνθήκες Εργασίας:
Συνήθως εργάζεται σε εξειδικευμένο εργαστήριο υγιεινής τροφίμων ζωϊκής προέλευσης, αλλά και στα σφαγεία, στην ιχθυόσκαλα, σε εργοστάσια γάλακτος, σε εργοστάσια επεξεργασίας κρέατος, στους χώρους αποθήκευσης τροφίμων και στην αγορά τροφίμων για την επιθεώρηση της υγιεινής των κονσερβών, των αβγών, των θηραμάτων, των αλιευμάτων και του μελιού.
Ακολουθεί συγκεκριμένο ωράριο εργασίας, αλλά είναι πιθανές και οι υπερωρίες σε περιόδους φόρτου εργασίας, ιδιαίτερα σε εορταστικές περιόδους, όπου υπάρχει αυξημένη ζήτηση σε συγκεκριμένα τρόφιμα, άρα και περισσότεροι έλεγχοι σε αυτά. Η εργασία του πραγματοποιείται τόσο στο εργαστήριο ποιοτικού ελέγχου των τροφίμων, αλλά και σε όλους τους παραπάνω χώρους, όπου κάνει επιτόπιες επισκέψεις και δειγματοληψία τροφίμων.
Χρειάζεται να λαμβάνει όλα τα απαραίτητα μέτρα για τη διασφάλιση της προσωπικής του υγείας και να φορά ειδική φόρμα, γάντια και μάσκα προσώπου. Συνήθως αποτελεί μέλος διεπιστημονικής ομάδας, που αναλαμβάνει το συγκεκριμένο έργο, ενώ συχνά χρειάζεται να παρακολουθεί επιμορφωτικά σεμινάρια και να λαμβάνει μέρος σε επιστημονικά συνέδρια.
Ιδιαίτερα Προσωπικά Χαρακτηριστικά και Ικανότητες:
Για την άσκηση του συγκεκριμένου επαγγέλματος απαιτείται αίσθημα κοινωνικής ευθύνης για τη διασφάλιση της δημόσιας υγείας από την κατανάλωση τροφίμων ζωϊκής προέλευσης, υπευθυνότητα, μεθοδικότητα, αγάπη για τα ζώα και σχολαστική τήρηση των κανόνων υγιεινής.
Ακόμη, η καλή γνώση ξένων γλωσσών, η δυνατότητα για συχνές μετακινήσεις και η γνώση της εθνικής και ευρωπαϊκής νομοθεσίας για την υγιεινή και την τεχνολογία των τροφίμων ζωϊκής προέλευσης διευκολύνουν τη δουλειά του.
Σπουδές:
Σπουδές μπορούν να γίνουν στο Τμήματα Κτηνιατρικής των Α.Ε.Ι. Διασύνδεση με το Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστημα.
Σπουδές σε μεταπτυχιακό επίπεδο προσφέρονται στο Τμήμα Κτηνιατρικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, που οργανώνει και λειτουργεί Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών στα γνωστικά αντικείμενα της υγιεινής και της τεχνολογίας τροφίμων ζωϊκής προέλευσης, ενώ λειτουργούν και Εργαστήριο Υγιεινής Τροφίμων Ζωϊκής Προέλευσης, Εργαστήριο Τεχνολογίας Προϊόντων Ζωϊκής Προέλευσης και Εργαστήριο Γαλακτοκομίας.
Παράλληλα, στο Τμήμα Κτηνιατρικής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας λειτουργεί Πρόγραμμα Κλινικής ή Εργαστηριακής Μετεκπαίδευσης, το οποίο απευθύνεται σε κτηνιάτρους καθώς και σε αποφοίτους συναφών με την κτηνιατρική επιστήμη Τμημάτων Α.Ε.Ι. Η διάρκεια της μετεκπαίδευσης είναι δωδεκάμηνη, αν και υπό ορισμένες προϋποθέσεις μπορεί να κυμαίνεται από έναν έως 24 μήνες. Σκοποί του προγράμματος είναι η παροχή μεταπτυχιακής κλινικής ή εργαστηριακής εμπειρίας, η παροχή εξειδικευμένης γνώσης, η ενημέρωση για τα πλέον σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα και η εκπαίδευση στην αναζήτηση, στην αξιολόγηση και στην εφαρμογή των σύγχρονων επιστημονικών δεδομένων.
Η μετεκπαίδευση περιλαμβάνει πρωτίστως κλινική ή εργαστηριακή άσκηση ή συνδυασμό αυτών των δύο, καθώς και παρακολούθηση διαλέξεων, συμμετοχή σε φροντιστηριακές ασκήσεις, συγγραφή επιστημονικών άρθρων κ.λπ. Επιπρόσθετα, παρέχει τη δυνατότητα για απόκτηση Διδακτορικού Διπλώματος σε όλα τα γνωστικά αντικείμενα των μελών Δ.Ε.Π. του συγκεκριμένου τμήματος, μετά από σπουδές διάρκειας τουλάχιστον έξι διδακτικών εξαμήνων.
Μπορεί επίσης κάποιος να φοιτήσει στη Στρατιωτική Σχολή Σ.Σ.Α.Σ, Τμήμα Κτηνιατρικής Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, στο οποίο η φοίτηση διαρκεί δέκα εξάμηνα, οι δε απόφοιτοι ονομάζονται -κατά κλάδο- ανθυπολοχαγοί, σημαιοφόροι, ανθυποσμηναγοί.
Τομείς Απασχόλησης:
Μπορεί να εργαστεί τόσο στο δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα, σε βιομηχανικά σφαγεία επεξεργασίας και τυποποίησης κρέατος και κρεατοσκευασμάτων, σε βιομηχανίες τροφίμων, σε γαλακτοβιομηχανίες, στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, στις κτηνιατρικές υπηρεσίες των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων, στον Εθνικό Φορέα Ελέγχου Τροφίμων, στο Κτηνιατρικό Τμήμα του Υγειονομικού Σώματος των Ενόπλων Δυνάμεων, στην Αστυκτηνιατρική Υπηρεσία της Ελληνικής Αστυνομίας, στον Οργανισμό Γεωργικών Ασφαλίσεων, στην Αγροτική Τράπεζα της Ελλάδος, στον Ελληνικό Οργανισμό Γάλακτος, στο Εθνικό Ίδρυμα Αγροτικής Έρευνας, στην Ελληνική Κτηνιατρική Εταιρεία, σε εργαστήρια για τον έλεγχο των ζωοανθρωπονόσων, την εργαστηριακή διάγνωση σε τομείς όπως η μικροβιολογία, η παρασιτολογία, η παθολογική ανατομική, καθώς επίσης και για τον έλεγχο της ποιότητας και της υγιεινής κατάστασης των τροφίμων ζωϊκής προέλευσης, σε αγροτικά κτηνιατρεία, στην επαρχία, για την πρόληψη και περίθαλψη των μικρών και μεγάλων ζώων, σε ιδιωτικά κτηνιατρεία, στην περίθαλψη των ζώων συντροφιάς, ως ιδιώτης κτηνίατρος στην εκτροφή και περίθαλψη των παραγωγικών ζώων ή σε ιδιωτικές κτηνοτροφικές μονάδες βοοειδών ή αιγοπροβάτων ή χοίρων ή πτηνών, στην εκτροφή και παθολογία ιπποειδών, σε ιχθυοτροφικές μονάδες, στην εμπορία κτηνιατρικών ειδών και στις βιομηχανίες ζωοτροφών, αλλά και στο υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων (ΑΕΙ και ΤΕΙ), εφόσον διαθέτει διδακτορικό, σε ερευνητικά κέντρα σε διάφορους τομείς της κτηνιατρικής επιστήμης που χρηματοδοτούνται από την Ε.Ε., εθνικούς φορείς (υπουργεία, τράπεζες κ.λπ.) και ιδιωτικές εταιρείες.
Αναλυτικότερα, και σύμφωνα με το Π.Δ. 344/2000, το οποίο καθορίζει τις επαγγελματικές και επιχειρηματικές δραστηριότητες, στις οποίες είναι υποχρεωτική η απασχόληση κτηνιάτρων, οι πτυχιούχοι Τμημάτων Κτηνιατρικής μπορούν να απασχοληθούν:
- Σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις ζωϊκής ή μεικτής παραγωγής, σε γεωργοκτηνοτροφικές ή κτηνοτροφικές βιομηχανίες, τράπεζες, εταιρείες, φυσικά ή νομικά πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου, στη δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια εκπαίδευση.
- Στην πρόληψη και καταπολέμηση των οποιασδήποτε αιτιολογίας νοσημάτων των θηλαστικών ζώων, πτηνών, ιχθύων, λοιπών υδρόβιων σπονδυλωτών, ωφέλιμων εντόμων, καθώς και στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη των παραπάνω ειδών.
- Στην ίδρυση και λειτουργία ιατρείων, κλινικών και ενδιαιτημάτων μικρών και μεγάλων ζώων, άγριων ζώων και πτηνών, καθώς και κτηνιατρικών μικροβιολογικών, βιοχημικών, παθολογοανατομικών και ιστολογικών εργαστηρίων.
- Σε κτηνιατρικές πράξεις, επεμβάσεις, κτηνιατροδικαστικές εκθέσεις, πιστοποιήσεις θανάτου ζώων ανεξαρτήτως αιτίας, καθώς και έκδοση κτηνιατρικών γνωματεύσεων και βεβαιώσεων.
- Στην ίδρυση και λειτουργία εργαστηρίων ελέγχου τροφίμων ζωϊκής προελεύσεως.
- Στο σχεδιασμό και εφαρμογή της ανάλυσης επικινδυνότητας των τροφίμων στα κρίσιμα σημεία ελέγχου, στις βιομηχανίες παραγωγής, επεξεργασίας, μεταποίησης και τυποποίησης τροφίμων ζωϊκής προέλευσης.
- Στον προγραμματισμό, έλεγχο και εκτέλεση της τεχνητής σπερματέγχυσης.
- Στην εφαρμογή, εκτέλεση και έλεγχο της μετεμφύτευσης γονιμοποιημένων ωαρίων στα θηλαστικά ζώα.
- Στην παραγωγή, τυποποίηση, συσκευασία, εμπορία και διάθεση των κτηνιατρικών φαρμάκων, βιολογικών προϊόντων ζωϊκής προέλευσης ή άλλων φαρμακευτικών ουσιών για κτηνιατρική χρήση.
- Στη χορήγηση κτηνιατρικών συνταγών, απαραίτητων για την εμπορία, διάθεση και χρήση των κτηνιατρικών φαρμακευτικών προϊόντων.
- Στην ίδρυση και λειτουργία κτηνιατρικών φαρμακείων και φαρμακαποθηκών.
- Στην παραγωγή, εμπορία, διάθεση, έλεγχο και τυποποίηση ζωοτροφών, συμπυκνωμάτων, προσθετικών, καθώς και κτηνοτροφικών μηχανημάτων, εργαλείων και σκευών.
- Στη διοίκηση, διαχείριση, εκμετάλλευση και αξιοποίηση των βοσκοτόπων.
- Σε δραστηριότητες ζωϊκής φύσης και των προϊόντων της.
- Σε ζωολογικούς κήπους, πάρκα, εθνικούς δρυμούς, υδροβιότοπους και εκτροφεία θηραμάτων.
- Στην παραγωγή, επιλογή και εμπορία ζωϊκού αναπαραγωγικού υλικού.
- Στη διαλογή, επεξεργασία, τυποποίηση και βιομηχανική επεξεργασία ζωικών και αλιευτικών προϊόντων, πρωτογενών και δευτερογενών, στον ποιοτικό, τεχνολογικό και υγειονομικό έλεγχό τους, καθώς και στη διατήρηση, διακίνηση και διαφήμιση αυτών.
- Στην οργάνωση και λειτουργία ζωαγορών, σφαγείων, κρεαταγορών, ιχθυοσκαλών, ψυκτικών χώρων και λοιπών εγκαταστάσεων παραγωγής και εμπορίας ζωϊκών προϊόντων.
- Στη σύνταξη μελετών για τη δημιουργία, επέκταση και εκσυγχρονισμό κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων και εγκαταστάσεων παραγωγής και εμπορίας ζωϊκών προϊόντων.
- Σε δραστηριότητες σχετικές με την προστασία, αξιοποίηση και διατήρηση της ισορροπίας του φυσικού περιβάλλοντος.
- Σε συγκεντρώσεις κτηνοτροφικών προϊόντων.
- Σε συστηματικές απεντομώσεις και απολυμάνσεις χώρων και πλοίων.
- Σε εργασίες σχετικές με την ασφάλιση του ζωϊκού κεφαλαίου και της ζωϊκής παραγωγής.
- Στην παροχή γνωμοδοτήσεων σε ινστιτούτα και οργανώσεις καταναλωτών.
- Στην ίδρυση μονάδων εκτροφής πειραματοζώων.
- Σε επιχειρήσεις παραγωγής και εμπορίας ιχθυογενετικού υλικού και στην παραγωγή, τυποποίηση και έλεγχο ιχθυοτροφών.
- Στην ανάπτυξη προγραμμάτων ηλεκτρονικών υπολογιστών, για την οργάνωση, διαχείριση και έλεγχο των κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων.
- Στον έλεγχο υπολειμμάτων από τη χρήση κτηνιατρικών φαρμακευτικών ουσιών σε προϊόντα και στο περιβάλλον.
- Στην πιστοποίηση γεωργοκτηνοτροφικών προϊόντων.
- Στη συλλογή, αξιολόγηση, συντήρηση, πιστοποίηση και χρησιμοποίηση γενετικών πόρων.
- Στην παρακολούθηση των παραγωγικών διαδικασιών στις γεωργοκτηνοτροφικές επιχειρήσεις, καθώς και στην πιστοποίηση των σχετικών διαδικασιών για την έκδοση πιστοποιητικών ολικής ποιότητας.
- Στον τεχνολογικό και περιβαλλοντολογικό έλεγχο στις γεωργοκτηνοτροφικές επιχειρήσεις, καθώς και στην πιστοποίηση των σχετικών διαδικασιών για την έκδοση των αντίστοιχων πιστοποιητικών.
Παράλληλα, οι Στρατιωτικοί Κτηνίατροι, απόφοιτοι της ΣΣΑΣ υπηρετούν στην Κτηνιατρική Υπηρεσία των Ενόπλων Δυνάμεων (Στρατό, Ναυτικό και Αεροπορία) και ασχολούνται με τον έλεγχο των τροφίμων και των νερών που καταναλώνονται από τις Ένοπλες Δυνάμεις, τόσο εντός όσο και εκτός των συνόρων της χώρας (σε ειρηνευτικές αποστολές), την αναπαραγωγή σκύλων – φρουρών, την εκπαίδευση και την υγειονομική τους κάλυψη, τη συμβολή στη μέτρηση του βαθμού μόλυνσης του περιβάλλοντος από φυσικά και χημικά αίτια και τον εντοπισμό τυχόν προσβολής με ραδιολογικές, βιολογικές και χημικές ουσίες.
Οι Κτηνιατρικές Μονάδες των Ενόπλων Δυνάμεων είναι: το Κέντρο Βιολογικών Ερευνών Στρατού στην Αθήνα, το Γ’ Κτηνιατρικό Νοσοκομείο στη Θεσσαλονίκη, το Κέντρο Εκπαιδεύσεως Νοσηλείας Κτηνιατρικού, στη Λάρισα, τα Αποσπάσματα Κτηνιατρικής Υποστήριξης της Αλεξανδρούπολης, της Σούδας, της Τρίπολης, των Ιωαννίνων και της Κοζάνης και το Κέντρο Εκπαιδεύσεως Φρουρών – Σκύλων στην Αθήνα (υπάγεται στο ΓΕΑ) και το συστεγαζόμενο Κέντρο Εκπαίδευσης Γερακιών. Εκτός από τις θέσεις αυτές, οι στρατιωτικοί κτηνίατροι υπηρετούν και σε διοικητικές θέσεις Επιτελείων Σχηματισμών, με αντικείμενο το συντονισμό και την άσκηση κτηνιατρικού έργου στην περιοχή ευθύνης του Σχηματισμού. Τέλος, οι στρατιωτικοί κτηνίατροι έχουν το δικαίωμα, κατά τον ελεύθερο χρόνο τους να ασκούν ιδιωτικό επάγγελμα σχετικό με τις σπουδές τους (π.χ. έρευνα, εκπαίδευση, εργαστηριακός έλεγχος τροφίμων, ιατρείο μικρών ζώων κ.ά.).
Η εξειδίκευση στην υγιεινή και την τεχνολογία τροφίμων ζωϊκής προέλευσης προσφέρει καλές διεξόδους εργασίας τόσο στο δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η ενασχόληση με την ανάλυση και πρόληψη κινδύνου στις βιομηχανίες τροφίμων και τη λήψη προληπτικών μέτρων για τη διασφάλιση της δημόσιας υγείας, λόγω της αυστηρής εθνικής και ευρωπαϊκής νομοθεσίας για την υγιεινή και την οργάνωση του ποιοτικού ελέγχου των προϊόντων ζωϊκής προέλευσης που προορίζονται για κατανάλωση από τον άνθρωπο.
(πηγή: Ο.Α.Ε.Δ.)