Ο ιατροδικαστής συμβάλλει με το έργο του στη διαλεύκανση, κυρίως, ανθρωποκτονιών, βιασμών, θανάτων και άλλων αξιόποινων πράξεων, μετά από εισαγγελική παραγγελία. Πιο συγκεκριμένα, είναι το πρόσωπο που όλοι περιμένουν με αγωνία να αποφανθεί, όταν ένας θάνατος δεν θεωρείται φυσιολογικός και υποκρύπτει εγκληματική ενέργεια.
Για το σκοπό αυτό διενεργεί νεκροτομές, εξετάζει ευρήματα και αξιοποιεί κάθε στοιχείο που θα μπορούσε να τον οδηγήσει στη διαλεύκανση της υπόθεσης που έχει αναλάβει. Ακόμη, σκιαγραφεί τον δολοφόνο, κάνει την ανατομία του εγκλήματος και συντάσσει ιατροδικαστική έκθεση με την οποία αποφαίνεται για τις συνθήκες κάτω από τις οποίες διαπράχθηκε εγκληματική ενέργεια. Χρησιμοποιεί ιατρικά εργαλεία (νυστέρια κ.ά.), αρχεία, φωτογραφικό υλικό, βίντεο, αναπλάσεις προσώπων, DNA και άλλες σύγχρονες τεχνικές για τη διευκόλυνση του έργου του.
Πολλές φορές, οι απόψεις του δε συμπίπτουν με τις απόψεις άλλων συναδέλφων του, αναφορικά με την ίδια υπόθεση. Ξεκινώντας ο καθένας από άλλα ευρήματα, σε συνδυασμό με την πείρα του και το ένστικτό του, καταλήγει σε διαφορετικά συμπεράσματα. Συχνά καλείται να διερευνήσει μια υπόθεση από τους συγγενείς του νεκρού, οι οποίοι, είτε από ένστικτο είτε από πληροφορίες ή στοιχεία που διαθέτουν, αποκλείουν την αυτοκτονία ή το φυσιολογικό θάνατο.
Ο ιατροδικαστής θα εκτιμήσει αν οι αιτιάσεις τους έχουν αποδεικτική αξιοπιστία, και θα κινηθεί αναλόγως για την ερευνά του. Τέλος, κατά τη διεξαγωγή της έρευνας, συνεργάζεται με εισαγγελείς, δικαστές, αστυνομικούς και άλλους ειδικούς και συμμετέχει και ο ίδιος, ως μάρτυρας, στην εκδίκαση της υπόθεσης σε περίπτωση που οδηγηθεί στο δικαστήριο.
Συνθήκες Εργασίας:
Το επάγγελμα του ιατροδικαστή κατατάσσεται στα βαρύτερα και πλέον ανθυγιεινά επαγγέλματα. Το ωράριό του δεν είναι σταθερό και μάλιστα το υπερβαίνει πολύ συχνά αλλά αμείβεται πολύ καλά. Πολλές φορές χρειάζεται να επισκέπτεται το χώρο που έχει διαπραχθεί κάποιο έγκλημα προκειμένου να ερευνήσει τις συνθήκες θανάτου.
Πρόκειται για ένα αγχογόνο και ιδιαίτερα δύσκολο επάγγελμα, καθώς είναι αναγκασμένος να εξετάζει νεκρούς ή ανθρώπους που έχουν υποστεί βιασμό ή οποιαδήποτε άλλη κακοποίηση, σεξουαλική ή μη. Γι’ αυτό το λόγο χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στην τήρηση αυστηρών μέτρων ασφάλειας και υγιεινής στους θαλάμους των νεκροτομείων ή άλλων χώρων.
Ιδιαίτερα Προσωπικά Χαρακτηριστικά και Ικανότητες:
Πρέπει να διαθέτει υψηλό αίσθημα ευθύνης, επαγγελματική ευσυνειδησία, υπομονή, επιμονή και εχεμύθεια. Ακόμη, πρέπει να είναι ψύχραιμος, παρατηρητικός, μεθοδικός και σχολαστικός. Η σωματική και ψυχική αντοχή, η αποφασιστικότητα και οι γνώσεις ανατομίας είναι απαραίτητα προσόντα για την άσκηση του επαγγέλματός του.
Τέλος, η ανάγκη για συνεργασία με τις δικαστικές ή τις αστυνομικές αρχές και η συμμετοχή σε επιστημονικά συνέδρια, προϋποθέτουν ικανότητα στις διαπροσωπικές σχέσεις, επικοινωνιακές δεξιότητες και συνεχή ενημέρωση για τις σύγχρονες εξελίξεις στο αντικείμενό του.
Σπουδές:
Αρχικές Σπουδές στο επάγγελμα του Ιατρού (με ειδίκευση αργότερα στην ειδικότητα της ιατροδικαστικής) προσφέρονται στα αντίστοιχα τμήματα ιατρικής των Α.Ε.Ι. Διασύνδεση με το Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστημα.
Απόκτηση της ειδικότητας
Σύμφωνα με την Υπουργική Απόφαση Γ5α/Γ.Π.οικ. 64843 (ΦΕΚ 4138 τ.Β΄/20.09.2018) με θέμα: Σύσταση, μετονομασία ιατρικών ειδικοτήτων, καθορισμός χρόνου και περιεχομένου άσκησης για την απόκτηση τίτλου ειδικότητας, ο χρόνος ειδίκευσης και το περιεχόμενο για την απόκτηση της ανωτέρω ιατρικής ειδικότητας ορίζεται ως εξής:
ΙΑΤΡΟΔΙΚΑΣΤΙΚΗ
ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΧΡΟΝΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ: πέντε (5) έτη, ως ακολούθως:
Βασική Εκπαίδευση
Ένα (1) έτος Παθολογική Ανατομική (1ο χρόνο άσκησης στην ειδικότητα υποχρεωτικά)
Ειδική Εκπαίδευση: τέσσερα (4) έτη
Τέσσερις (4) μήνες Ψυχιατρική
Τέσσερις (4) μήνες Παθολογία
Τέσσερις (4) μήνες Γενική Χειρουργική ή Ορθοπεδική
Τρία (3) έτη Εργαστήριο Ιατροδικαστικής Α.Ε.Ι.
Τομείς Απασχόλησης:
Ο ιατροδικαστής μπορεί να εργαστεί στην Ιατροδικαστική Υπηρεσία του υπουργείου Δικαιοσύνης κατόπιν συμμετοχής του σε προκηρύξεις του Δημοσίου. Οι πτυχιούχοι των τμημάτων Ιατρικής μπορούν να απασχοληθούν τόσο στο δημόσιο, όσο και στον ιδιωτικό τομέα, σε νοσοκομεία, σε κλινικές, σε ιατρικά κέντρα, ή ως ελεύθεροι επαγγελματίες, ενώ παράλληλα κατέχουν και μία έμμισθη θέση, που μπορεί να είναι στο δημόσιο ή στον ευρύτερο τομέα του δημοσίου, σε πανεπιστήμια, σε δήμους, σε κοινωφελή ιδρύματα, τράπεζες, ασφαλιστικούς οργανισμούς (ΙΚΑ, Ο.Α.Ε., κ.ά.), ή ως γιατροί σε διεθνείς μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς (UNICEF, Γιατροί χωρίς σύνορα κ.ά.).
(πηγή: Ο.Α.Ε.Δ.)