Ειδικός Ψυχολόγος Δυνητικών Κοινοτήτων: Κοινωνιοψυχολογικές Προσεγγίσεις και Τεχνικές Εφαρμογές

Περιγραφή Επαγγέλματος:
Αντικείμενο της εργασίας του είναι η κοινωνιολογική, ψυχολογική, πολιτική και επιχειρηματική μελέτη και έρευνα των νέων τεχνολογιών και των εφαρμογών τους, προς την κατεύθυνση της δημιουργίας δυνητικών κοινοτήτων και της κατανόησης της ανθρώπινης συμπεριφοράς στις συνθήκες που διαμορφώνουν τα τεχνολογικά κατασκευασμένα περιβάλλοντα.

Ειδικότερα, ανάλογα με το φορέα απασχόλησής του, χρησιμοποιεί αντίστοιχες μεθοδολογίες, εργαλεία και τεχνικές, προκειμένου να αναλύσει τη δυνητική πραγματικότητα όχι ως διαφορετική αλλά ως παράλληλη πραγματικότητα σε σχέση με την πραγματική, δίνοντας θεωρητικά και μεθοδολογικά τη δυνατότητα να επεκτείνει τον προβληματισμό μας για τις «λύσεις» των «πραγματικών» προβλημάτων πέρα από αυτές που έχουμε ήδη δώσει, διαμορφώνοντας διαρκώς νέα ερωτήματα προς απάντηση.

Παράλληλα, έχοντας πραγματοποιήσει σπουδές στο χώρο της ψυχολογίας, ασχολείται και με τη μελέτη των επιπτώσεων της υπερβολικής ενασχόλησης με τον κυβερνοχώρο (Internet Addiction Disorder, Pathological Internet Use ή, πιο απλά, Διαταραχές της Επικοινωνίας).

Ειδικότερα, παρατηρεί και καταγράφει τα χαρακτηριστικά της κοινωνικά δυσλειτουργικής συμπεριφοράς που παρουσιάζουν τα άτομα – χρήστες του κυβερνοχώρου που έχουν ελαττωμένο ενδιαφέρον για τις πραγματικές καταστάσεις, ενώ προτιμούν τη διαφυγή από την πραγματικότητα. Ακόμη, αναλύει τη συμπεριφορά σε σχέση με τις δυνατότητες αλλά και τους περιορισμούς που αναπόφευκτα θέτει ο κυβερνοχώρος.

Σκοπός του είναι η κατανόηση τόσο των ψυχολογικών αρχών συμμετοχής σε ατομικό επίπεδο στον κυβερνοχώρο όσο και την αναγνώριση των παθολογικών καταστάσεων ενασχόλησης με αυτόν και το συνακόλουθο εγκλωβισμό σε φαντασιακές καταστάσεις αποφυγής της πραγματικότητας.

Επιπλέον, στα επαγγελματικά του ενδιαφέροντα εντάσσονται βασικές έννοιες της κοινωνικής ψυχολογίας, όπως η επικοινωνία, η έννοια της παρουσίας, η δυναμική των ομάδων, η ταυτότητα, η ηγεσία, η επιρροή και η συμμόρφωση, που αποκτούν διαφορετικό νόημα και σημασία τόσο για τους κοινωνικούς δράστες όσο και για τις κοινωνικές ομάδες σε έναν κόσμο που ασπάζεται όλο και περισσότερο την κοινωνία της πληροφορίας.

Επιπρόσθετα, έργο του συγκεκριμένου εξειδικευμένου επαγγελματία μπορεί να αποτελεί και η πραγματοποίηση μακροχρόνιας συστηματικής έρευνας, σε συνεργασία με άλλους επιστήμονες, για την αξιοποίηση και τη διαχείριση της ολοένα διερυνόμενης χρήσης του διαδικτύου προς την κατεύθυνση της μεγιστοποίησης της δυνατότητας συμμετοχής των ατόμων – χρηστών του κυβερνοχώρου σε μια ευρεία γκάμα κοινωνικών και πολιτικών θεμάτων σε πραγματικό χρόνο, λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη οποιεσδήποτε κοινωνικοψυχολογικές παραμέτρους μπορεί να παρουσιάζονται.

Συνθήκες Εργασίας:
Οι συνθήκες εργασίας σχετίζονται άμεσα με το φορέα απασχόλησής του. Σε περίπτωση που απασχολείται σε κάποιον ερευνητικό φορέα, είναι δυνατόν να καθορίζει ο ίδιος το ωράριό του και τον τρόπο που θα αξιοποιήσει το χρόνο του για να καλυφθούν οι απαιτήσεις του ερευνητικού του έργου. Συνήθως αντιμετωπίζει φόρτο εργασίας, ενώ είναι συχνές και οι υπερωρίες.

Σε κάθε περίπτωση είναι υποχρεωμένος να συνεργάζεται με άλλους επιστήμονες, όπως ειδικούς πληροφορικής, κοινωνιολόγους και κοινωνικούς ψυχολόγους. Πολλές φορές χρειάζεται να μετακινείται στο εξωτερικό προκειμένου να συμμετέχει σε συνέδρια και να ενημερώνεται για τα αποτελέσματα σύγχρονων ερευνών στο αντικείμενο των επαγγελματικών δραστηριοτήτων του.

Ιδιαίτερα Προσωπικά Χαρακτηριστικά και Ικανότητες:
Για να ασκήσει κανείς αυτό το επάγγελμα απαιτείται έντονο ενδιαφέρον για την έρευνα, επιστημονική εξειδίκευση, κοινωνική ευαισθησία, επαγγελματική ευσυνειδησία και διάθεση προσφοράς. Επίσης, χρειάζεται να διακρίνεται από υψηλό αίσθημα ευθύνης, συνέπεια και ήθος.

Ακόμη, είναι ανάγκη να έχει αυξημένη παρατηρητικότητα, καλή υγεία, αντοχή, ευελιξία και προσαρμοστικότητα σε απαιτητικό περιβάλλον εργασίας. Η δυνατότητα συνεχών μετακινήσεων, η άριστη γνώση ξένων γλωσσών και η καλή γνώση εξειδικευμένων λογισμικών προγραμμάτων στον ηλεκτρονικό υπολογιστή διευκολύνουν τη δουλειά του.

Τέλος, η τήρηση του κώδικα δεοντολογίας και η συνεχής ενημέρωση για τις εξελίξεις στον τομέα του σε διεθνές επίπεδο θεωρούνται απαραίτητες προϋποθέσεις για την άσκηση του επαγγέλματός του.

Σπουδές:
Σπουδές σε προπτυχιακό επίπεδο παρέχονται στα τμήματα Ψυχολογίας των Α.Ε.Ι. Διασύνδεση με το Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστημα.

Απαραίτητα είναι σε μεταπτυχιακό επίπεδο τα Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών σε γνωστικά αντικείμενα, όπως: Δυνητικές Κοινότητες Κοινωνιοψυχολογικές Προσεγγίσεις και Τεχνικές Εφαρμογές, που προσφέρεται από το Τμήμα Ψυχολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου.

Τομείς Απασχόλησης:
Μπορεί να απασχοληθεί σε ερευνητικά ινστιτούτα τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, σε κέντρα κοινωνικών ερευνών, σε πανεπιστημιακά ιδρύματα, σε εταιρείες εξειδικευμένων τεχνολογικών εφαρμογών, στη Δημόσια Διοίκηση, στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, σε πολυεθνικές εταιρείες που ασχολούνται με τις νέες τεχνολογίες και το ηλεκτρονικό εμπόριο κ.α.

Ως πτυχιούχος τμήματος Ψυχολογίας μπορεί να απασχοληθεί τόσο στο δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα, σε ψυχιατρικά ιδρύματα, σε κέντρα υγείας, σε θεραπευτήρια ψυχικών παθήσεων, σε Ιδρύματα Κοινωνικής Πρόνοιας, ή ως ελεύθερος επαγγελματίας. Το ισοζύγιο του κλάδου είναι θετικό και υπάρχουν καλές προοπτικές απασχόλησης στη συγκεκριμένη ειδικότητα, καθώς πρόκειται για έναν τομέα που σιγά σιγά κάνει τα πρώτα βήματά του και στη χώρα μας.

Άλλωστε, παρόλο που οι δυνητικές κοινότητες αποτελούν ένα γόνιμο τρόπο συνύπαρξης και επικοινωνίας, παράλληλα προσφέρουν και άλλοθι σε παθολογικές καταστάσεις ατόμων τα οποία με τον τρόπο αυτό αναζητούν διέξοδο σε προσωπικά προβλήματα. Θα πρέπει συνεπώς οι καταστάσεις αυτές, αν προκύψουν ως ενδεχόμενο, να αποτελέσουν αντικείμενο διαχείρισης από ειδικούς, και αυτό το κενό έρχεται να καλύψει ο συγκεκριμένος επαγγελματίας.

(πηγή: Ο.Α.Ε.Δ.)

ΕΚΤΥΠΩΣΗ ΑΡΘΡΟΥ