Περιγραφή Επαγγέλματος:
Αντικείμενο της εργασίας του είναι η συστηματική έρευνα για την ανακάλυψη καινούριων φαρμάκων για την πρόληψη και την καταπολέμηση σοβαρών ασθενειών με γενετική βάση. Το πρώτο βήμα που κάνει ο γενετιστής φαρμάκων είναι η εύρεση ενός βιολογικού στόχου για μια νέα χημική ουσία που μπορεί να είναι υποδοχέας, ένζυμο ή δίαυλος ιόντων.
Η χημική αυτή ουσία μετά από κατάλληλη επεξεργασία μπορεί να οδηγήσει στη σύνθεση ενός φαρμάκου για την ανακούφιση των συμπτωμάτων ή την πρόληψη μιας νόσου. Στη συνέχεια πρέπει να ανακαλύψει μια δοκιμασία για να ελέγξει εάν δραστικές ουσίες δρουν στο βιολογικό στόχο που έχει επιλέξει. Η πιστοποίηση των στόχων αυτών μέσω κατάλληλων τεχνικών είναι μία από τις κύριες προκλήσεις που αντιμετωπίζει ο γενετιστής φαρμάκων, καθώς η αύξηση των βιολογικών στόχων συνεπάγεται και αύξηση των μεθόδων πιστοποίησής τους.
Ακολουθεί η εργαστηριακή σύνθεση των χημικών ουσιών οι οποίες φαίνεται να δρουν στους στόχους που επελέγησαν. Ερευνάται η δράση των ουσιών που παρασκευάστηκαν και τα πιθανά δραστικά φάρμακα που προκύπτουν μελετώνται διεξοδικά και έπειτα αναπτύσσονται. Ο γενετιστής φαρμάκων χρησιμοποιεί μεθόδους υψηλής γενικής επιλογής που στηρίζονται σε αυτοματοποιημένο εξοπλισμό και μεγιστοποιούν την ταχύτητα προσδιορισμού των φαρμάκων αυτών.
Η διαδικασία αυτή επιτρέπει στις φαρμακοβιομηχανίες να προσομοιώσουν πώς η χορήγηση ενός φαρμάκου μπορεί να επηρεάσει το γενικό πληθυσμό. Αυτού του είδους οι εικονικές κλινικές δοκιμές δεν αναιρούν την ανάγκη για πειράματα με ανθρώπους αφού κανένα λογισμικό δεν μπορεί να υποκαταστήσει τις αντιδράσεις του ζωντανού οργανισμού. Μπορούν όμως να οδηγήσουν σε συμπεράσματα πιο γρήγορα και με μικρότερο δείγμα ανθρώπων.
Εάν είναι γνωστό ότι κάποιο μόριο είναι δραστικό σε συγκεκριμένο βιολογικό στόχο, τότε με τη βοήθεια ειδικού λογισμικού επεξεργάζεται το μοντέλο του στερεοχημικά και επιχειρεί να βελτιστοποιήσει τη χημική του συγγένεια λαμβάνοντας υπόψη και συνεπώς τροποποιώντας παραμέτρους όπως το σχήμα και το ηλεκτρικό του φορτίο. Στόχος όλης αυτής της ερευνητικής και πειραματικής διαδικασίας είναι η παρασκευή αποτελεσματικών φαρμάκων με τις λιγότερες -κατά το δυνατόν- παρενέργειες.
Συνθήκες Εργασίας:
Εργάζεται σε εξειδικευμένο εργαστήριο, συνήθως σε συνεργασία με άλλους επιστήμονες, όπως χημικούς, μικροβιολόγους, ιατρούς, φαρμακοποιούς και πληροφορικούς ρομποτικής. Πρέπει να τηρεί τους κανόνες ασφαλείας και υγιεινής και να ακολουθεί τους κώδικες της βιοηθικής. Συχνά απαιτείται να μετακινείται στην Ελλάδα και στο εξωτερικό προκειμένου να συμμετέχει σε κλινικές φαρμακευτικές μελέτες, να παρακολουθεί διεθνή συνέδρια, αλλά και να ανακοινώνει τα αποτελέσματα των ερευνών του.
Ιδιαίτερα Προσωπικά Χαρακτηριστικά και Ικανότητες:
Χρειάζεται να διαθέτει έντονο ερευνητικό πνεύμα, καινοτόμες ιδέες, υπομονή, επιμονή, παρατηρητικότητα και μεθοδικότητα κατά την άσκηση της εργασίας του και να δείχνει σεβασμό στην αξιοπρέπεια και την προσωπικότητα όλων των ανθρώπινων όντων.
Επιβάλλεται, επίσης, να είναι ακριβής και σχολαστικός κατά τη διεξαγωγή των πειραμάτων του και οργανωτικός όταν καταγράφει, επεξεργάζεται και αναλύει τα αποτελέσματα τους. Τέλος, εκτός από την πολύ καλή γνώση ξένων γλωσσών και εξειδικευμένων προγραμμάτων στον ηλεκτρονικό υπολογιστή, πρέπει να χειρίζεται με επιδεξιότητα τα πολύπλοκα όργανα και τα ειδικά μηχανήματα που είναι απαραίτητα για την εκτέλεση της εργασίας του.
Τέλος, καθώς συχνά χειρίζεται ευαίσθητα ζητήματα γύρω από τη δημόσια υγεία και τις ηθικές συνέπειες των πειραμάτων του, οφείλει να τηρεί τον κώδικα δεοντολογίας που διέπει το επάγγελμά του.
Σπουδές:
Βασικές Σπουδές στο σχετικό επάγγελμα προσφέρονται στα αντίστοιχα τμήματα Φαρμακευτικής των Α.Ε.Ι. Διασύνδεση με το Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστημα.
Επίσης, βασικές σπουδές προσφέρονται στο Τμήμα Μοριακής Βιολογίας και Γενετικής και παρέχεται εκπαίδευση σε θεματικές ενότητες, όπως η χαρτογράφηση του DΝΑ, η δημιουργία γενετικών και γονιδιακών κλώνων, η ανάλυση αλληλουχίας βάσεων, η αλυσιδωτή αντίδραση της πολυμεράσης, η χρωματογραφία, η κρυσταλλογραφία δομής κ.λπ., που συμβάλλουν στην πρόοδο της βιοϊατρικής έρευνας με αποτέλεσμα να τίθενται όλο και περισσότερες πληροφορίες στην υπηρεσία του ανθρώπου.
Καθώς επίσης, σπουδές πραγματοποιούνται και στο τμήμα Βιοχημείας και Βιοτεχνολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, στο τμήμα Βιολογικών Εφαρμογών και Τεχνολογιών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, όπου η φοίτηση διαρκεί δέκα εξάμηνα.
Ακόμη, σπουδές παρέχονται στο τμήματα Βιολογίας: Διασύνδεση με το Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστημα και στα τμήματα Ιατρικής: Διασύνδεση με το Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστημα
Σε μεταπτυχιακό επίπεδο σε αντίστοιχα Προγράμματα Μεταπτυχιακών Σπουδών σε αντικείμενο, όπως: «Μοριακή Βιολογία – Βιοϊατρική», «Πρωτεϊνική Βιοτεχνολογία», «Εφαρμοσμένη Γενετική και Βιοτεχνολογία», κ.α.
Τομείς Απασχόλησης και Προοπτικές Αγοράς Εργασίας:
Ο γενετιστής φαρμάκων μπορεί να εργαστεί στον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων, σε φαρμακοβιομηχανίες, αλλά και ως ελεύθερος επαγγελματίας με δικό του φαρμακείο, εφόσον διαθέτει τη σχετική άδεια. Επίσης, μπορεί να απασχοληθεί σε εργαστήρια πανεπιστημιακών και νοσηλευτικών ιδρυμάτων (όπως στο Εργαστήριο Μοριακής Γενετικής του Ανθρώπου του Τμήματος Βιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης), και σε σχετικά ερευνητικά προγράμματα σε ινστιτούτα και οργανισμούς του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα που δραστηριοποιούνται σε τομείς εφαρμοσμένης γενετικής και μοριακών βιοεπιστημών (π.χ., Ινστιτούτο Βιοτεχνολογίας Κρήτης).
Επίσης μπορεί να απασχοληθεί σε Μονάδες Προγεννητικής Διάγνωσης Κληρονομικών Ασθενειών, Μονάδες Κυταρρογενετικής, Μονάδες Εξωσωματικής Γονιμοποίησης κ.ά., σε δημόσια ή ιδιωτικά ιατρικά κέντρα και διαγνωστικά εργαστήρια. Ακόμη, μπορεί να εργαστεί ως εκπαιδευτικός στη μέση ή ανώτατη εκπαίδευση, μετά από παρακολούθηση παιδαγωγικών μαθημάτων.
(πηγή: Ο.Α.Ε.Δ.)