{0310} : Γεωγραφίας (Μυτιλήνη)

Η μελέτη της Γεωγραφίας ξεκίνησε από τις καταβολές του ανθρώπινου πολιτισμού – τους Βαβυλώνιους, τους Ασσύριους, τους Κινέζους, τους Άραβες. Όμως, οι απαρχές της ως ξεχωριστού κλάδου συστηματικής έρευνας και μελέτης τοποθετούνται στην Ελληνική Κλασική Αρχαιότητα. Σημαντικά κείμενα που συνέθεσαν ο Ηρόδοτος, ο Ερατοσθένης, ο Πυθέας, ο Στράβωνας, ο Κλαύδιος Πτολεμαίος σημάδεψαν τη Γεωγραφία ως μελέτη τόσο των φυσικών διεργασιών και μεταβολών της επιφάνειας της γης όσο και των φαινομένων που απορρέουν από την αλληλεπίδραση του ανθρώπου με το περιβάλλον του στο χώρο και το χρόνο.

Στο σύγχρονο κόσμο, η Γεωγραφία καθιερώθηκε ως επιστημονικός κλάδος στη Δυτική Ευρώπη και στη Βόρεια Αμερική τον 19ο αιώνα. Αρχικά ανήκε στις Φυσικές Επιστήμες – μελέτη της επιφάνειας, του ανάγλυφου, της βλάστησης και του κλίματος της γης. Σταδιακά, εξελίχθηκε σε κοινωνική επιστήμη – μελέτη των ανθρώπινων δραστηριοτήτων στο χώρο και το χρόνο. Η σύγχρονη επιστήμη της Γεωγραφίας κινείται ανάμεσα σε δύο κόσμους και επιχειρεί να τους συνθέσει – τον κόσμο των Φυσικών και τον κόσμο των Κοινωνικών Επιστημών. Με βάση τη διεπιστημονική, συνθετική και διαχρονική προσέγγιση, η σύγχρονη Γεωγραφία αναλύει και ερμηνεύει τη συγκρότηση και διαφοροποίηση του χώρου έτσι όπως διαμορφώνεται και μεταβάλλεται κάτω από τη διαρκή αλληλεπίδραση φυσικών παραγόντων – όπως το κλίμα, το ανάγλυφο, η βλάστηση – και κοινωνικο-πολιτισμικών, οικονομικών, ιδεολογικών και πολιτικών διεργασιών.

Η Γεωγραφία μελετά μια σχεδόν ανεξάντλητη ποικιλία φυσικών και κοινωνικών φαινομένων που συμβαίνουν στο χώρο και το χρόνο – όπως, για παράδειγμα, την υποβάθμιση του εδάφους και την ερημοποίηση, την κλιματική αλλαγή, την παγκόσμια αλλαγή του περιβάλλοντος, τη μετανάστευση, την αστικοποίηση και την περιαστικοποίηση, την τουριστική ανάπτυξη, τον κοινωνικό αποκλεισμό, την εκβιομηχάνιση και αποβιομηχάνιση, την ανάπτυξη πόλεων, περιφερειών και υπαίθρου, την παγκοσμιοποίηση, τις γεωπολιτικές ισορροπίες και τις συγκρούσεις. Στο κέντρο της γεωγραφικής μελέτης είναι η ανάλυση, η κατανόηση και η ερμηνεία της κατανομής και της διαφοροποίησης στο χώρο φυσικών και κοινωνικών χαρακτηριστικών καθώς και της σχέσης μεταξύ φυσικού περιβάλλοντος, οικονομίας και κοινωνίας. Αναλύοντας και ερμηνεύοντας προβλήματα του χώρου, η γεωγραφία είναι σε θέση να αρθρώνει προτάσεις και τρόπους επίλυσής τους. Χωρίς να υποκαθιστά τις επιστήμες του σχεδιασμού και ρύθμισης του χώρου – Πολεοδομία, Χωροταξία, Περιφερειακή Επιστήμη – η γεωγραφική ανάλυση αποτελεί απαραίτητο και αναπόσπαστο υπόβαθρο των σχεδιαζόμενων παρεμβάσεων στο χώρο όπως είναι, για παράδειγμα, τα προγράμματα κοινωνικής, οικονομικής και περιβαλλοντικής πολιτικής, περιφερειακής, τοπικής και οικιστικής ανάπτυξης και σχεδιασμού, τα έργα υποδομής, τα έργα βελτίωσης και προστασίας του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος.

Με σκοπό την ολοκληρωμένη και κριτική ανάλυση και ερμηνεία των αντικειμένων της, η Γεωγραφία συνθέτει θεωρίες από ένα πλατύ φάσμα επιστημονικών περιοχών όπως η ιστορία, η κοινωνιολογία, η ανθρωπολογία, τα οικονομικά, η δημογραφία, οι διεθνείς σχέσεις, τα μαθηματικά, η ψυχολογία, οι πολιτικές επιστήμες, οι επιστήμες του περιβάλλοντος, ο σχεδιασμός. Συγχρόνως, χρησιμοποιεί ένα εξίσου πλατύ φάσμα μεθόδων έρευνας, όπως ποιοτικές και ποσοτικές μεθόδους, καθώς και εργαλείων και τεχνικών όπως χάρτες, δορυφορικές εικόνες, Συστήματα Γεωγραφικών Πληροφοριών, δειγματοληπτική έρευνα, στατιστική ανάλυση, μαθηματικά μοντέλα, έρευνες αρχείου, επιτόπια παρατήρηση, ανάλυση περιεχομένου, συνεντεύξεις. Εξειδικευμένοι κλάδοι οι οποίοι έχουν αναπτυχθεί μέσα στην ευρύτερη περιοχή της γεωγραφικής έρευνας εμβαθύνουν σε συγκεκριμένα χωρικά φαινόμενα και αναπτύσσουν τις ανάλογες τεχνικές και μεθόδους για τη μελέτη τους. Τέτοιοι κλάδοι είναι, μεταξύ άλλων, η Φυσική και η Περιβαλλοντική Γεωγραφία, η Αστική Γεωγραφία, η Οικονομική Γεωγραφία, η Κοινωνική Γεωγραφία, η Πολιτισμική Γεωγραφία, η Πολιτική Γεωγραφία, η Πληθυσμιακή Γεωγραφία, η Ιστορική Γεωγραφία, η Αγροτική Γεωγραφία.

Η συμβολή της γεωγραφικής έρευνας στην καθημερινή μας ζωή και ενημέρωση καθώς και στην κοινωνική πρακτική αποτελεί πλέον μια αδιαμφισβήτητη πραγματικότητα. Η γεωγραφία της φτώχειας και του πλούτου, των επενδύσεων και της τεχνολογικής καινοτομίας, της ανάπτυξης και υπανάπτυξης, των πόλεων και των περιφερειών, της υγείας, της εκπαίδευσης, της ρύπανσης είναι ζητήματα που εμφανίζονται συχνά στα μέσα μαζικής ενημέρωσης γιατί βρίσκονται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος και του προβληματισμού της κοινωνίας και της πολιτείας. Η γεωγραφική ανάλυση και διερεύνηση τους προσφέρει το βασικό υπόβαθρο για δράσεις που στοχεύουν στην άρση των προβλημάτων, στη βελτίωση της ποιότητας ζωής και στην πορεία προς την αειφόρο ανάπτυξη. Ο ανεξάντλητος πλούτος των θεμάτων και εφαρμογών της κάνει τις σπουδές στη Γεωγραφία μια εμπειρία δημιουργικής μόρφωσης που προσφέρει την ικανοποίηση της απόκτησης ουσιαστικής και ολοκληρωμένης γνώσης. Συγχρόνως ανοίγει επαγγελματικούς ορίζοντες σε πεδία στα οποία οι γεωγράφοι είναι από τους λίγους επιστήμονες που διαθέτουν τις απαραίτητες γνώσεις και κατάρτιση για να συμβάλλουν ουσιαστικά στην ολοκληρωμένη αντιμετώπιση των σύγχρονων χωρικών, περιβαλλοντικών, κοινωνικών και οικονομικών προβλημάτων.

Τα μαθήματα που προσφέρονται διακρίνονται σε υποχρεωτικά, κατ’ επιλογήν υποχρεωτικά  και προαιρετικά. Τα υποχρεωτικά μαθήματα προσφέρουν βασική γνώση στις κύριες θεματικές περιοχές της Γεωγραφίας και στα βασικά μεθοδολογικά εργαλεία που είναι απαραίτητα για την ολοκληρωμένη κατάρτιση ενός γεωγράφου ανεξαρτήτως ειδικότητας.

Τα κατ’ επιλογήν υποχρεωτικά μαθήματα εμβαθύνουν σε τέσσερις ομάδες γνωστικών περιοχών της Γεωγραφίας: Φυσική Γεωγραφία και Περιβάλλον, Ανθρωπογεωγραφία, Ανάπτυξη και Σχεδιασμός του Χώρου, Γεωπληροφορική.

Τα Προγράμματα Σπουδών των τμημάτων Γεωγραφίας είναι αντίστοιχα και εφάμιλλα μεταξύ τους.