Ορισμός: Ο μηχανικός πλοίων είναι υπεύθυνος για τη συντήρηση, την καλή λειτουργία των μηχανών του πλοίου, καθώς και για τον υπολογισμό και την προμήθεια καυσίμων, νερού, λιπαντικών και ανταλλακτικών στα πλοία.
Περιγραφή: Ο μηχανικός εργάζεται κυρίως στο μηχανοστάσιο και ελέγχει την καλή λειτουργία της μηχανής και των άλλων μηχανημάτων και συσκευών του πλοίου, όπως ηλεκτρογεννήτριες, γερανοί κλπ. Ο έλεγχος των μηχανών στα σημερινά πλοία γίνεται κυρίως μέσω της κονσόλας ελέγχου και με τη βοήθεια ηλεκτρονικού υπολογιστή.
Πιο αναλυτικά, ο μηχανικός με την βοήθεια του πληρώματος μηχανής προγραμματίζει και επιβλέπει τις εργασίες συντήρησης. Αναλαμβάνει τις επιδιορθώσεις που μπορεί να απαιτούνται, ώστε το πλοίο να συνεχίζει τη λειτουργία του χωρίς προβλήματα. Εξασφαλίζει τη σωστή κατανάλωση καυσίμων και λιπαντικών, ώστε να ελαχιστοποιούνται τα έξοδα. Συνεργάζεται με τον πλοίαρχο για την ταχύτητα, τους ελιγμούς και τους χειρισμούς του σκάφους. Υπολογίζει τις απαραίτητες προμήθειες καυσίμων, λιπαντικών και άλλων ανταλλακτικών και θέτει τις παραγγελίες σε συνεννόηση με τη διοίκηση της ναυτιλιακής επιχείρησης. Τέλος, παραλαμβάνει τα καύσιμα και λιπαντικά και εκτελεί απογραφές των ανταλλακτικών.
Ο μηχανικός μαζί με τον πλοίαρχο είναι οι αξιωματικοί με τις περισσότερες ευθύνες στο πλοίο και πρέπει να συνεργάζονται αρμονικά μεταξύ τους.
Ιδιαίτερα Προσωπικά Χαρακτηριστικά και Ικανότητες:
Η αγάπη για τη θάλασσα και τα ταξίδια αλλά και το ενδιαφέρον του για τις μηχανές του πλοίου είναι απαραίτητα στοιχεία. Πρέπει επίσης να διαθέτει υπευθυνότητα, επινοητικότητα, καλή τεχνική κατάρτιση, διοικητικές και επικοινωνιακές ικανότητες.
Η καλή υγεία και η σωματική αντοχή βοηθούν στην αντιμετώπιση των δύσκολων καταστάσεων που επικρατούν πολλές φορές στο πλοίο και κυρίως μέσα στο μηχανοστάσιο.
Σπουδές:
Σπουδές προσφέρονται στα Επαγγελματικά Λύκεια (ΕΠΑ.Λ.) στην ειδικότητα Μηχανικών Εμπορικού Ναυτικού.
Επίσης σε ανώτερο επίπεδο στις Ακαδημίες Εμπορικού Ναυτικού.
Η ιεραρχική εξέλιξη των μηχανικών Εμπορικού Ναυτικού είναι Γ’ μηχανικός, Β’ μηχανικός και Α’ μηχανικός. Για τη λήψη των διπλωμάτων Β’ μηχανικού και Α’ μηχανικού, πρέπει να φοιτήσει με περιόδους στο Κ.Ε.Σ.Ε.Ν. (Κέντρο Επιμόρφωσης Στελεχών Εμπορικού Ναυτικού), εποπτείας υπουργείου Εμπορικής Ναυτιλίας και να έχει την απαιτούμενη θαλάσσια υπηρεσία.
Σπουδαιότητα: Η υπολογιστική και η μαθηματική ικανότητα είναι απαραίτητες, ώστε ο μηχανικός να εκτελεί με ακρίβεια υπολογισμούς κατανάλωσης και προμήθειας καυσίμων, λιπαντικών και άλλων ανταλλακτικών. Οι τεχνικές γνώσεις και η επιδεξιότητα στα χέρια είναι απαραίτητα προσόντα, ώστε να μπορεί να εκτελεί επιδιορθώσεις και να βρίσκει λύσεις σε βλάβες. Η γνώση ξένων γλωσσών και ιδιαίτερα της αγγλικής είναι επίσης απαραίτητη, τόσο για την προφορική, όσο και για την γραπτή επικοινωνία (σύνταξη αναφορών, κλπ.).
Ο μηχανικός χρειάζεται να διαθέτει υπευθυνότητα, ευσυνειδησία και διοικητική ικανότητα, ώστε να μπορεί να διευθύνει το πλήρωμα της μηχανής, αλλά και να διευθετεί τυχόν διαφορές μεταξύ τους. Επίσης, πρέπει να αποπνέει κύρος και αξιοπιστία και να έχει ικανότητα αρμονικής συνεργασίας μέσα σε κλίμα εμπιστοσύνης με τους άλλους αξιωματικούς και τους εργαζόμενους στη μηχανή του πλοίου.
Ακόμη, στα χαρακτηριστικά του επαγγελματία περιλαμβάνονται η ανεξαρτησία, η αγάπη για τη θάλασσα και τα ταξίδια. Επειδή η επαφή με τους ανθρώπους είναι σχετικά περιορισμένη, με τα μέλη του πληρώματος, το επάγγελμα αυτό ταιριάζει καλύτερα σε αυτάρκεις ανθρώπους.
Σήμερα, τα πλοία είναι αυτοματοποιημένα και για το λόγο αυτό απαιτούνται και γνώσεις χειρισμού ηλεκτρονικών υπολογιστών, καθώς και άλλων πολύ εξειδικευμένων ηλεκτρονικών μηχανημάτων.
Περιβάλλον ενασχόλησης: Οι μηχανικοί εργάζονται για λογαριασμό ναυτιλιακών εταιριών σε εμπορικά και επιβατηγά πλοία, ενώ μετά από αρκετά χρόνια θαλάσσιας υπηρεσίας μπορεί να αναλάβουν τη θέση του αρχιμηχανικού στα ναυτιλιακά γραφεία κάνοντας ελάχιστα ταξίδια. Ορισμένοι μηχανικοί δημιουργούν δικές τους μικρές εταιρίες επισκευής πλοίων και σκαφών αναψυχής.
Επαγγελματικές συνθήκες: Το επάγγελμα του μηχανικού πλοίων, είναι δύσκολο και σκληρό. Συνοδεύεται από πολλές ευθύνες και απαιτεί χειρωνακτικές εργασίες, ορθοστασία και συχνά, νυχτερινές βάρδιες. Η εργασία του εκτελείται κυρίως σε συνεργασία με άλλους εργαζόμενους στο πλοίο, το οποίο μπορεί και να αποτελείται από εργαζόμενους πολλών εθνικοτήτων με διαφορετικές συνήθειες και έθιμα. Το γεγονός αυτό μπορεί να δημιουργεί προβλήματα στη καθημερινή διαβίωση, καθώς η συνεργασία και η ομαδική δουελιά είναι απαραίτητη στον περιορισμένο χώρο του πλοίου.
Παλαιότερα, οι συνθήκες εργασίας της δουλειάς του μηχανικού ήταν ιδιαίτερα δύσκολες και ανθυγιεινές, με μεγάλη πιθανότητα ατυχημάτων στους χώρους των μηχανοστασίων εξαιτίας της λειτουργίας των μηχανών και των καυσίμων υλών. Στα σύγχρονα πλοία οι συνθήκες διαβίωσης είναι αισθητά πολύ πιο καλές.
Ειδικότερα, οι αξιωματικοί έχουν τις δικές τους καμπίνες πλήρως εξοπλισμένες, ενώ στους κοινόχρηστους χώρους υπάρχει τηλεόραση, video, αίθουσα ψυχαγωγίας, εστιατόριο. Θα πρέπει όμως να σημειώσουμε, ότι ο μηχανικός περνάει μεγάλο μέρος του χρόνου του στο μηχανοστάσιο, όπου ο θόρυβος είναι αρκετά ενοχλητικός και ορισμένες φορές η θερμοκρασία είναι πολύ υψηλή. Στα καινούργια πλοία ο χώρος του μηχανοστασίου είναι πλήρως αυτοματοποιημένος και ο έλεγχος της καλής λειτουργίας γίνεται με το πάτημα πλήκτρων από ειδικό θάλαμο ελέγχου.
Το συγκεκριμένο επάγγελμα περιλαμβάνει όλες τις δυσκολίες και τα προβλήματα που συνεπάγεται η ζωή του ναυτικού και τους επιπλέον κινδύνους ατυχήματος, που εγκυμονεί η απασχόλησή του στο χώρο του μηχανοστασίου.
Γενικά σχόλια: Το επάγγελμα του μηχανικού πλοίων αφορά ανθρώπους που αγαπούν τη θάλασσα, τα ταξίδια και διαθέτουν ιδιαίτερες δεξιότητες στις μηχανές.
Το επάγγελμα απαιτεί υπευθυνότητα και ιδιαίτερη προσοχή, καθώς από τις εντολές, οδηγίες και ενέργειες του μηχανικού εξασφαλίζεται ο σωστός και ασφαλής πλους του πλοίου μέσα στη θάλασσα.