Ορισμός: Ο κτηνοτρόφος φροντίζει ζώα με σκοπό την εμπορική εκμετάλλευση των ίδιων και των προϊόντων που προέρχονται από αυτά.
Περιγραφή: Παλαιότερα, οι περισσότεροι κτηνοτρόφοι ήταν ανεξάρτητοι βοσκοί που ακολουθούσαν τα ζώα τους σε ανοικτά βοσκοτόπια. Συνήθως εξειδικεύονταν σε ένα είδος ζώου ως προβατοβοσκοί ή γιδοβοσκοί, χοιροβοσκοί, αγελαδοτρόφοι. Σήμερα, η κτηνοτροφία γίνεται κυρίως σε οργανωμένες κτηνοτροφικές μονάδες όπου οι κτηνοτρόφοι εξειδικεύονται στην εκτροφή ενός ζώου. Οι μονάδες παίρνουν το όνομα του ζώου (ορνιθοτροφεία, χοιροστάσια, αγελαδοτροφεία).
Ο κτηνοτρόφος ασχολείται με το άρμεγμα ή την αποκομιδή των αυγών, τον καθαρισμό των χώρων που ζουν τα ζώα, τη φύλαξη του κοπαδιού στα βοσκοτόπια και στις στάνες, την προστασία των ζώων από φωτιές ή θεομηνίες, το πότισμα των ζώων και την ανάμιξη ζωοτροφών με σκοπό τη δημιουργία του κατάλληλου συνδυασμού για την αποδοτικότερη εκτροφή τους. Ασχολείται επίσης με την περιποίηση των ζώων από αρρώστιες ή μικροτραυματισμούς.
Παράλληλα, πέρα από τις καθημερινές εργασίες υπάρχουν και ορισμένες εποχιακές, όπως το κούρεμα των προβάτων την άνοιξη, η συγκέντρωση και εμπορία του μαλλιού τους, η παραγωγή τυριού, αλλαντικών, καπνιστών ή άλλων προϊόντων. Σε οργανωμένες κτηνοτροφικές μονάδες πολλές εργασίες, όπως το τάισμα ή το άρμεγμα των ζώων, γίνονται με τη βοήθεια μηχανημάτων. Δεν παύει όμως να απαιτείται η τήρηση αυστηρού καθημερινού προγράμματος, με τη συμμετοχή των κτηνοτρόφων.
Ιδιαίτερα Προσωπικά Χαρακτηριστικά και Ικανότητες:
Η αγάπη για τη φύση, την ύπαιθρο και τη φροντίδα των ζώων, η υπομονή και η ευαισθησία, η σωματική αντοχή και η δύναμη, η αντοχή σε ουσίες που είναι πιθανό να προκαλέσουν αλλεργία, η ικανότητα να ακολουθεί οδηγίες και εντολές, οι χειρωνακτικές δεξιότητες, αποτελούν πολύ σημαντικά προσόντα για την ενασχόληση με την κτηνοτροφία αλλά και τις ευρύτερες κτηνοτροφικές εργασίες.
Παράλληλα δε, η μαθηματική και η υπολογιστική ικανότητα για τη σωστή πρόσμιξη των αναλογιών των τροφών σε θρεπτικές ουσίες και του υπολογισμού του κόστους εκτροφής και πώλησης, όταν ο ίδιος ο κτηνοτρόφος εκτελεί και χρέη εμπόρου των προϊόντων του, η συνέπεια, η προσοχή, η καθαριότητα, η τάξη, η υπευθυνότητα και η ευσυνειδησία, είναι απαραίτητα χαρακτηριστικά του κτηνοτρόφου, προκειμένου να διασφαλίζεται από τη μια μεριά η υγιεινή των ζώων και από την άλλη η προστασία της υγείας των καταναλωτών. Η μηχανική ικανότητα είναι επίσης απαραίτητη, δεδομένου ότι πολλές εργασίες έχουν μηχανοποιηθεί και αυτοματοποιηθεί στις μεγάλες οργανωμένες κτηνοτροφικές μονάδες.
Σπουδές:
Παλαιότερα, το σημαντικότερο προσόν για να γίνει κάποιος κτηνοτρόφος, ήταν η εμπειρία και η θέληση να ενασχοληθεί με το επάγγελμα, ανεξάρτητα αν ο επαγγελματίας είχε φοιτήσει ή όχι στην υποχρεωτική εκπαίδευση. Στην εποχή μας όμως, απαιτούνται περισσότερο πολύπλοκες και εξειδικευμένες γνώσεις, αφού η εκτροφή των ζώων βασίζεται σε επιστημονικές μεθόδους που συντελούν στην ταχύτερη ανάπτυξη των ζώων και στην αύξηση των προϊόντων που αυτά παράγουν.
Σπουδές παρέχονται στα Επαγγελματικά Λύκεια στην ειδικότητα Τεχνικός Ζωικής Παραγωγής.
Παράλληλα, παρέχονται σπουδές σε ανώτερο επίπεδο, όπως στα τμήματα Τεχνολόγων Γεωπόνων των Τ.Ε.Ι. στην κατεύθυνση Ζωικής Παραγωγής, ή των Πανεπιστημίων, στις Ανώτατες Γεωπονικές Σχολές.
Σπουδαιότητα: Η αγάπη για τα ζώα, η υπομονή και η ευαισθησία για τη φροντίδα τους, είναι πολύ σημαντικά προσόντα για την ενασχόληση με την κτηνοτροφία, παρόλο που τα ζώα προορίζονται για εκμετάλλευση ή σφαγή. Οι χειρωνακτικές δεξιότητες είναι απαραίτητες, για όλες τις κτηνοτροφικές εργασίες.
Παράλληλα, η ευσυνειδησία είναι αναγκαία, ειδικότερα σήμερα που η εκτροφή των ζώων βασίζεται στις σωστές ποσότητες κατάλληλων τροφών όπως σόγιας, καλαμποκιού, τριφυλλιού, αλλά και σε πρόσθετα αντιβιοτικά ή ορμόνες και βιταμίνες, που σε λανθασμένες ποσότητες είναι επιζήμιες για την υγεία των ζώων και των καταναλωτών ζωικών προϊόντων. Για το λόγο αυτό, χρειάζεται μαθηματική ικανότητα για τη σωστή πρόσμιξη των αναλογιών. Παράλληλα, η μηχανική ικανότητα είναι επίσης απαραίτητη, δεδομένου ότι πολλές εργασίες έχουν μηχανοποιηθεί.
Ειδικότερα, σε μεγάλες οργανωμένες κτηνοτροφικές μονάδες οι περισσότερες εργασίες έχουν αυτοματοποιηθεί. Η υπολογιστική ικανότητα είναι επίσης χρήσιμη, όταν ο ίδιος ο κτηνοτρόφος εκτελεί και χρέη εμπόρου των προϊόντων του, ώστε να μπορεί να υπολογίζει σωστά το κόστος εκτροφής και να πετυχαίνει κέρδος.
Περιβάλλον ενασχόλησης: Οι κτηνοτρόφοι εργάζονται στο δημόσιο τομέα ως εξειδικευμένα στελέχη του Υπουργείου Γεωργίας, θέση για την οποία απαιτείται πτυχίο Α.Ε.Ι. ανάλογης σχολής. Στον ιδιωτικό τομέα ο κτηνοτρόφος μπορεί να απασχοληθεί ως εκτροφέας σε κτηνοτροφική μονάδα, ή συνεταιρισμό.
Η απόκτηση σχετικού πτυχίου είναι σημαντικό προσόν. Στο ελεύθερο επάγγελμα, υπάρχουν ανεξάρτητοι κτηνοτρόφοι, που όμως σιγά-σιγά, στρέφονται σε οργανωμένες κτηνοτροφικές μονάδες. Βέβαια, δεν αποκλείεται κάποιος να δημιουργήσει μια μικρή ατομική κτηνοτροφική μονάδα και να εμπορεύεται τα προϊόντα του σε μεγαλύτερες επιχειρήσεις.
Επαγγελματικές συνθήκες: Στην περίπτωση που ο κτηνοτρόφος είναι ανεξάρτητος και βγάζει το κοπάδι του για ελεύθερη βοσκή, τότε πολλές φορές έχει να αντιμετωπίσει τις καιρικές συνθήκες. Στη διάρκεια της εργασίας του, ο κτηνοτρόφος είναι αναγκασμένος να δουλεύει σε ανθυγιεινές συνθήκες και να αναπνέει δυσάρεστες οσμές ιδίως κατά τον καθαρισμό των χώρων των ζώων.
Κατά το τάισμα των ζώων, χρειάζεται να σηκώνει σάκους με την τροφή ή κουβάδες με νερό, ενώ πολλές εργασίες πρέπει να γίνονται σκυφτά, όπως για παράδειγμα το άρμεγμα. Επιπλέον, τα ζώα χρειάζονται καθημερινή φροντίδα σε όλη τη διάρκεια του χρόνου και δεν υπάρχουν αργίες ή εορτές, ενώ οι εργασίες ξεκινούν συνήθως πολύ νωρίς το πρωί και τελειώνουν αργά.
Στην περίπτωση οργανωμένων κτηνοτροφικών μονάδων, όπου η εκτροφή των ζώων γίνεται σε κλειστούς και περιορισμένους χώρους, ο καιρός δεν δημιουργεί συνήθως πρόβλημα, αν και οι δυσμενείς συνθήκες (δυσάρεστες οσμές), εξακολουθούν να υπάρχουν και σε αυτή την περίπτωση. Παράλληλα, πολλές εργασίες, όπως το τάισμα ή το άρμεγμα, γίνονται μηχανοποιημένα, αλλά, παρόλα αυτά απαιτείται η ατομική παρουσία του κτηνοτρόφου και η άμεση επαφή με τα ζώα.
Γενικά σχόλια: Το επάγγελμα του κτηνοτρόφου, ένα από τα πιο δύσκολα επαγγέλματα, ασκείται μόνο από ανθρώπους που αγαπούν τη φύση, τα ζώα, την ύπαιθρο, διαθέτουν υπομονή και σωματική αντοχή.
Η συνέπεια, η υπευθυνότητα και η ευσυνειδησία είναι απαραίτητα χαρακτηριστικά του επαγγελματία κτηνοτρόφου, προκειμένου να διασφαλίζεται από τη μια μεριά η υγιεινή των ζώων και από την άλλη η προστασία της υγείας των καταναλωτών.