Ορισμός: Ο φιλόλογος μελετάει διαχρονικά τη σπουδή της γλώσσας και τους κανόνες χρήσης της σε συνδυασμό και με άλλες επιστήμες όπως την Ιστορία και την Τέχνη.
Περιγραφή: Ειδικότερα, ο φιλόλογος ασχολείται με την επιστημονική έρευνα της εξέλιξης ενός λαού και του πολιτισμού του με βάση κυρίως τη γλώσσα και τα γραπτά του μνημεία. Μελετάει όλα εκείνα τα δεδομένα τα οποία διαμορφώνουν μια γλώσσα. Ασχολείται με την κατανόηση της λογοτεχνίας και κάθε άλλης γραπτής εκδήλωσης του ανθρώπου.
Ο ερευνητής φιλόλογος ασχολείται με την επιλογή και συγκέντρωση των κειμένων, τη μελέτη τους και την επιλογή των μεθόδων που θα χρησιμοποιήσει για την ερμηνεία τους.
Ο εκπαιδευτικός φιλόλογος ασχολείται με τη διδασκαλία αρχαίων ή σύγχρονων μορφών της γλώσσας, την ανάλυση των κανόνων χρήσης της γλώσσας, τη διδασκαλία και ερμηνεία συγκεκριμένων λογοτεχνικών κειμένων, την εκμάθηση τρόπων προφορικής ή γραπτής γλωσσικής έκφρασης, τη διόρθωση εργασιών των εκπαιδευόμενων.
Ιδιαίτερα Προσωπικά Χαρακτηριστικά και Ικανότητες: Η αγάπη για τους νέους και την εκπαίδευσή τους, όπως και η ικανότητα να μεταδίδουν απλά και κατανοητά τις γνώσεις τους είναι απαραίτητα στοιχεία για έναν πετυχημένο φιλόλογο. Τα ιδιαίτερα προσόντα που πρέπει να διαθέτουν είναι η υψηλή επιστημονική κατάρτιση, οι ανεπτυγμένες ηθικές και ιδεολογικές αξίες, το ευρύ πεδίο γνώσεων και η έντονη προσωπικότητα. Η υπομονή και επιμονή, η κατανόηση και αμεροληψία βοηθούν στις σχέσεις τους με μαθητές και γονείς.
Σπουδές: Σπουδές παρέχονται στα Τμήματα Φιλολογίας των Πανεπιστημίων. Διασύνδεση με το Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστημα.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι δικαίωμα διορισμού στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, δημόσια και ιδιωτική, ως φιλολόγου (κλάδου ΠΕ02) έχει και ο πτυχιούχος των παρακάτω τμημάτων: Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας, Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής, Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών, Φιλοσοφίας, Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας, Ιστορίας, Ιστορίας και Εθνολογίας των ελληνικών Πανεπιστημίων.
Επίσης ο πτυχιούχος των Τμημάτων, Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Κλασικών Σπουδών και Φιλοσοφίας, Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κύπρου.
Σπουδαιότητα: Στα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας του φιλόλογου, περιλαμβάνονται η κριτική αναλυτική και συνθετική σκέψη, η παρατηρητικότητα και η μεθοδικότητα. Αναγκαία για το επάγγελμα κρίνεται η σωστή χρήση της γλώσσας την οποία διδάσκει. Στην περίπτωση της ενασχόλησης με τη διδασκαλία της γλώσσας, η μεταδοτικότητα, η υπομονή και η κατανόηση θεωρούνται απαραίτητα προσόντα, όπως επίσης και η ευγένεια, η προσήνεια, η ικανότητα επικοινωνίας, αλλά και το πνεύμα ομαδικότητας και συνεργασίας.
Η γνώση ξένων γλωσσών και η χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών (ιδιαίτερα η χρήση του διαδικτύου), θεωρούνται σήμερα χρήσιμα εφόδια για την άσκηση του επαγγέλματος.
Περιβάλλον ενασχόλησης: Ο φιλόλογος μπορεί να εργαστεί ως ερευνητής ή σύμβουλος, σε ερευνητικά κέντρα, μουσεία και βιβλιοθήκες, ως μεταφραστής ή επιμελητής κειμένων σε εκδοτικούς οίκους, ως διορθωτής σε εφημερίδες, περιοδικά και διάφορα έντυπα, ως εκπαιδευτικός στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και κατάρτιση ή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση μετά τη λήψη διδακτορικού διπλώματος.
Επαγγελματικές συνθήκες: Ο φιλόλογος ως ερευνητής, εργάζεται σε χώρο γραφείου με καλές συνθήκες εργασίας, συνήθως ατομικά. Η εργασία είναι πνευματική και μπορεί να διεξάγεται σε ποικίλους χώρους, όπως σε βιβλιοθήκες, σε γραφεία ακαδημαϊκών χώρων, ή στην κατοικία του, σε ωράρια που καθορίζει ο ίδιος.
Ο εκπαιδευτικός φιλόλογος εργάζεται κυρίως σε σχολεία της μέσης εκπαίδευσης, με ωράριο που καθορίζεται από τη λειτουργία του σχολείου.
Γενικά σχόλια: Η αγάπη για τη μελέτη των λαών, του πολιτισμού τους, της γλώσσας και της ιστορίας τους χαρακτηρίζουν το φιλόλογο.
Η καλή χρήση της γλώσσας, του γραπτού και προφορικού λόγου, θεωρούνται απαραίτητα χαρακτηριστικά για το φιλόλογο.