Ορισμός: Ο ξεναγός συνοδεύει και ενημερώνει τους τουρίστες σχετικά με τα αξιοθέατα ή τις αρχαιότητες μιας περιοχής που επισκέπτονται. Σε ορισμένες περιπτώσεις αναλαμβάνει ρόλο εμψυχωτή για τη ψυχαγωγία ομάδων τουριστών που παρακολουθούν πολιτιστικά δρώμενα.
Περιγραφή: Ο ξεναγός φέρνει σε καθημερινή επαφή όσους το ασκούν, με συνανθρώπους τους από διαφορετικές χώρες και διαφορετικούς πολιτισμούς.
Συγκεκριμένα ο ξεναγός, συνοδεύει συνήθως ομάδες τουριστών από τα ξενοδοχεία στους τόπους που θέλουν να επισκεφθούν. Τους κατευθύνει σε συγκεκριμένους χώρους και τους εξηγεί αναλυτικά τι ακριβώς είναι αυτό που βλέπουν, ποια είναι η ιστορία του, ποια είναι η αξία του και η σημασία του για τον άνθρωπο και τον πολιτισμό. Συχνά αναφέρεται σε παραδόσεις, εξηγεί ήθη και έθιμα των ντόπιων κατοίκων και απαντά σε ερωτήσεις και απορίες των επισκεπτών.
Προϋποθέσεις άσκησης: Χρειάζεται άδεια άσκησης επαγγέλματος την οποία χορηγεί ο Ε.Ο.Τ.
Ιδιαίτερα Προσωπικά Χαρακτηριστικά και Ικανότητες:
Η αγάπη για τη φύση, τα ταξίδια και την παράδοση, η κοινωνικότητα, η ευχάριστη παρουσία, η ευγένεια και οι οργανωτικές ικανότητες είναι προσόντα που τον χαρακτηρίζουν. Επίσης πρέπει να είναι πρόθυμος στο να πληροφορεί και να εξυπηρετεί τους επισκέπτες που συνοδεύει, να έχει καλή μνήμη, υπομονή και επιμονή αλλά και την ικανότητα να αντιμετωπίζει πιθανές δυσκολίες στα μεταφορικά μέσα ή στα ξενοδοχεία, αποτελούν βασικά προσωπικά χαρακτηριστικά εκείνου που θα ασκήσει το επάγγελμα του ξεναγού.
Παράλληλα δε, η αμεσότητα στην επικοινωνία, η ζωντάνια, το κέφι, η καλή άρθρωση και η σαφήνεια του προφορικού λόγου, η γλαφυρότητα στις περιγραφές, η ικανότητα να ψυχολογεί τους ανθρώπους και να διακρίνει συμπεριφορές, προβλέποντας τις αντιδράσεις, τα ενδιαφέροντα και τις ανάγκες τους, όπως επίσης η συλλογική λειτουργία και ο συντονισμός των ομάδων που συνοδεύει και ξεναγεί, αποτελούν αναγκαία εφόδια για μια καλή σταδιοδρομία.
Ακόμη, η ευρεία μόρφωση, η γνώση δύο ή και περισσοτέρων ξένων γλωσσών, η βαθιά γνώση για την ιστορία, τη σύγχρονη ζωή των τόπων που ξεναγεί καθώς και των εκθεμάτων που επισκέπτονται οι τουρίστες, η γεωγραφία, οι έγκυρες και ακριβείς πληροφορίες για όσα συμβαίνουν ή προσφέρονται στον τόπο εργασίας του και αφορούν άμεσα ή έμμεσα τους ξένους επισκέπτες, συμβάλλουν στην επιτυχή και αποδοτική άσκηση του επαγγέλματός του.
Σπουδές:
Σπουδές ξεναγού μπορούν να γίνουν στις Σχολές Ξεναγών.
Το πρόγραμμα σπουδών στις Σχολές Ξεναγών περιλαμβάνει τα εξής μαθήματα: Προϊστορική Αρχαιολογία, Κλασική Αρχαιολογία, Βυζαντινή Αρχαιολογία, Ιστορία της Τέχνης, Βοτανική Γεωγραφία, Γεωλογία – Παλαιοντολογία, Ελληνική Κοινωνία, Ελληνική Οικονομία, θρησκειολογία, Λαογραφία- Λαϊκή Τέχνη, Νεοελληνική Λογοτεχνία, Αρχαία Ελληνική Μυθολογία, Ιστορία Αρχ. Ελληνικού θεάτρου, Ιστορία ελληνικής μουσικής & χορών, Ιστορία Νεώτερης Ελληνικής Αρχιτεκτονικής, Ρυθμολογία, Οικολογία – Προστασία Περιβάλλοντος, Ορθοφωνία, Πρώτες βοήθειες, Τεχνική Ξενάγησης, Φραγκοκρατία, Τουριστική Ψυχολογία, Ιστορία Αρχαίας Ελληνικής Λογοτεχνίας, Χριστιανική Λατρεία & Εικονογραφία, Τουριστική και Αρχ/κή Νομοθεσία, Αρχαία Ιστορία, Βυζαντινή Ιστορία και Νεότερη Ιστορία.
Σπουδαιότητα: Το επάγγελμα απαιτεί ζωντάνια, κέφι και κοινωνικότητα από αυτόν που το ασκεί. Ο ξεναγός χρειάζεται να είναι ομιλητικός, να μπορεί να χειρίζεται άνετα το λόγο, να έχει σαφήνεια στον προφορικό λόγο και γλαφυρότητα στις περιγραφές χωρίς να εμπλέκεται σε φλύαρες περιγραφές λεπτομερειών που δεν μπορούν να συγκρατήσουν οι τουρίστες. Οφείλει να είναι ευγενικός, ήρεμος, φιλικός, πρόσχαρος, υπομονετικός, πρόθυμος να πληροφορήσει και να εξυπηρετήσει τους επισκέπτες που συνοδεύει.
Ακόμη, πρέπει να έχει βαθιά γνώση για την ιστορία, τη γεωγραφία αλλά και τη σύγχρονη ζωή των τόπων που ξεναγεί, καθώς και των εκθεμάτων που επισκέπτονται οι τουρίστες. Χρειάζεται να διαθέτει ποικίλες, έγκυρες και ακριβείς πληροφορίες για όσα συμβαίνουν ή προσφέρονται στον τόπο εργασίας του και αφορούν άμεσα ή έμμεσα τους ξένους επισκέπτες.
Ο ξεναγός πρέπει να γνωρίζει άριστα περισσότερες από μία ξένες γλώσσες.
Η ικανότητα να ψυχολογεί ανθρώπινους χαρακτήρες, να διακρίνει συμπεριφορές και να προβλέπει τις αντιδράσεις ή τα ενδιαφέροντα και τις ανάγκες τους, συμβάλλει στην επιτυχή και αποδοτική άσκηση του επαγγέλματος του. Το ίδιο χρήσιμο είναι να μπορεί να λειτουργεί συλλογικά και να συντονίζει τις κοινωνικές ομάδες, έχοντας το χάρισμα της αμεσότητας στην επικοινωνία.
Περιβάλλον ενασχόλησης: Ο ξεναγός μπορεί να απασχοληθεί σε υπηρεσίες του Ε.Ο.Τ., σε μεγάλα ταξιδιωτικά πρακτορεία με σχέση εξαρτημένης εργασίας και ως ελεύθερος επαγγελματίας μπορεί να συνεργάζεται με τουριστικά πρακτορεία ή με τις υπηρεσίες του Ε.Ο.Τ.
Οι απόφοιτοι των Σχολών της Αθήνας και Θεσσαλονίκης μπορούν να ασκήσουν το επάγγελμα σε όλη τη χώρα. Οι απόφοιτοι των Περιφερειακών Σχολών μπορούν να το ασκήσουν μόνο στην περιφέρεια όπου βρίσκεται η έδρα της Σχολής.
Επαγγελματικές συνθήκες: Η εργασία των ξεναγών είναι μερικές φορές κουραστική, αφού υποχρεώνονται να οργανώνουν διάφορες δραστηριότητες στα πλαίσια της ξενάγησης και να μιλούν αρκετές ώρες και σε ξένες γλώσσες. Ταξιδεύουν, περπατούν και κινούνται συνεχώς μαζί με τους τουρίστες.
Τα πρόσωπα που συναντούν και τα μέρη που επισκέπτονται είναι κάθε φορά διαφορετικά και τους προσφέρουν ξεχωριστές εμπειρίες, με αποτέλεσμα το επάγγελμά τους να γίνεται ιδιαίτερα ενδιαφέρον.
Πολλές φορές εργάζονται και τις αργίες, ή αναγκάζονται να διανυκτερεύσουν μακριά από τον τόπο της μόνιμης κατοικίας τους. Μετακινούνται με τα τουριστικά λεωφορεία για πολλές ώρες και συχνά χρειάζεται να ξεκινούν πολύ νωρίς ώστε να προλάβουν να ολοκληρώσουν το πρόγραμμα επίσκεψης στους αρχαιολογικούς χώρους, μουσεία κλπ., όπου συνοδεύουν την ομάδα των τουριστών.
Επαγγελματικές οργανώσεις: Το επάγγελμά του, εκπροσωπείται από το Σωματείο Ξεναγών.
Γενικά σχόλια: Το επάγγελμα του ξεναγού είναι ενδιαφέρον, ασκείται από άτομα που αγαπούν την ιστορία, τη φύση, τη παράδοση, τις κοινωνικές επαφές, τις συχνές μετακινήσεις και τα ταξίδια.
Ο ξεναγός χρειάζεται να βρίσκει τρόπους για να κινεί τη προσοχή και το ενδιαφέρον του ακροατηρίου του, ώστε η ξενάγηση να μη γίνεται κουραστική ή ανιαρή.