Ορισμός: Ο αρχαιολόγος είναι ο επιστήμονας που ασχολείται με τον εντοπισμό, τη μελέτη & την καταγραφή υλικών ευρημάτων του παρελθόντος, με σκοπό την κατανόηση & την ερμηνεία των κοινωνικο – πολιτισμικών δομών των κοινωνιών από τις οποίες προέρχονται τα ευρήματα.
Περιγραφή:Ο αρχαιολόγος ασχολείται με τη μελέτη των ιστορικών πηγών, την έρευνα και την ανασκαφή περιοχών, για τις οποίες γνωρίζουμε (ή υπάρχουν βάσιμες ενδείξεις) ότι καλύπτουν αρχαιολογικό υλικό, τη χρονολογική και πολιτισμική ταξινόμηση των αρχαιολογικών ευρημάτων, καθώς και τον καθαρισμό, την αποκατάσταση και τη συντήρηση των ιστορικών μνημείων.
Τελικός σκοπός του επιστήμονα αρχαιολόγου, είναι να οδηγηθεί αλλά και να οδηγήσει στη γνώση και την ερμηνεία των πολιτισμών του παρελθόντος, συμβάλλοντας έτσι στη διαφύλαξη της αρχαιολογικής και πολιτιστικής κληρονομιάς του κάθε τόπου.
Ιδιαίτερα Προσωπικά Χαρακτηριστικά και Ικανότητες:
Γνώση και αγάπη για την ιστορία και τον πολιτισμό, φαντασία, διορατικότητα, μεθοδικότητα, μνήμη, υπομονή και επιμονή είναι τα κυριότερα χαρακτηριστικά που πρέπει να διακρίνουν έναν αρχαιολόγο.
Τα βιβλία και οι ιστορικές πηγές που του παρέχουν φανταστικές διαδρομές από το παρελθόν στο παρόν και από εκεί στο μέλλον θεωρούνται καθημερινή ενασχόληση για τον αρχαιολόγο ερευνητή. Τέλος, η σωματική αλλά και η ψυχική αντοχή θα τον βοηθήσουν να φτάσει στην ανακάλυψη και τη δικαίωση.
Σπουδές:
Σπουδές παρέχονται στα Τμήματα Ιστορίας και Αρχαιολογίας των Α.Ε.Ι. Διασύνδεση με το Ελληνικό Εκπαιδευτικό Σύστημα.
Σπουδαιότητα: Τα βασικότερα στοιχεία που χαρακτηρίζουν τον επιστήμονα αρχαιολόγο, είναι ο σεβασμός για την ιστορική και πολιτισμική κληρονομιά του κάθε λαού και το ενδιαφέρον του για την αναζήτηση της ιστορίας. Η σωματική αντοχή, η υπομονή και η επιμονή, η προσαρμοστικότητά του στο περιβάλλον και η αγάπη για την έρευνα και τα ταξίδια, αποτελούν βασικά χαρακτηριστικά για έναν ερευνητή αρχαιολόγο.
Από τη στιγμή που η επιστήμη της Αρχαιολογίας είναι άμεσα συνδεδεμένη με άλλες ανθρωπιστικές επιστήμες, όπως η Ιστορία Τέχνης, η Κοινωνιολογία, η Λαογραφία, η Ανθρωπολογία, είναι χρήσιμο για τον αρχαιολόγο να γνωρίζει και να ενημερώνεται για θέματα που αφορούν τους τομείς αυτούς, αλλά και να συνεργάζεται με τους αντίστοιχους επιστήμονες, ώστε να αποκτά μια ολοκληρωμένη και τεκμηριωμένη άποψη για το αντικείμενο της επιστημονικής του έρευνας.
Τέλος, οφείλει να δείχνει υπευθυνότητα και συνέπεια στο ζήτημα της επίβλεψης των αρχαιολογικών χώρων, της αναστήλωσης και της συντήρησης των ιστορικών μνημείων, ώστε να προάγει το πνεύμα του σεβασμού και της αγάπης για την ιστορική και πολιτιστική κληρονομιά του κάθε λαού.
Περιβάλλον ενασχόλησης: Οι απόφοιτοι των Τμημάτων Αρχαιολογίας μπορούν να επιλέξουν και να διεκδικήσουν διορισμό σε θέσεις του δημοσίου, όπως στην Αρχαιολογική Υπηρεσία του Κράτους ή στο Υπουργείο Πολιτισμού, στις Νομαρχίες, στους δήμους και κοινότητες, ή να εργαστούν σε μουσεία και οργανισμούς διατήρησης και προώθησης της πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου, ή ως επιμελητές λογοτεχνικών και λαογραφικών κειμένων σε εκδοτικούς οίκους και εφημερίδες. Ακόμη, μπορούν να απασχοληθούν ως καθηγητές στην Εκπαίδευση ή και να αποκτήσουν άδεια ξεναγού ιστορικών χώρων και μνημείων.
Επαγγελματικές συνθήκες: Ο αρχαιολόγος μπορεί να απασχολείται σε γραφείο, συνήθως σε συνθήκες ωραίου περιβάλλοντος και υψηλής αισθητικής, όπως τα μουσεία ή οι πολιτιστικοί χώροι κλπ. Όταν ασχολείται με την ενεργό έρευνα και παίρνει μέρος σε αρχαιολογικές ανασκαφές στην ύπαιθρο ή αναλαμβάνει την αποκατάσταση και συντήρηση εξωτερικών ιστορικών μνημείων, οι συνθήκες εργασίας είναι διαφορετικές. Είναι υποχρεωμένος να εργάζεται για πολλές ώρες κάτω από διάφορες -και ορισμένες φορές δύσκολες- καιρικές συνθήκες και υποβάλλεται σε πολύωρη ορθοστασία και σκύψιμο, σε εργασίες που πραγματοποιούνται ψηλά, πάνω σε ειδικές σκαλωσιές ή μέσα σε χαντάκια στο έδαφος.
Επίσης, μπορεί να ασχολείται και με το σκάψιμο του εδάφους, όποτε χρειάζεται.
Τέλος, όταν υπάρχουν ευρήματα, ο αρχαιολόγος παραμένει για πολλές ώρες μέσα στο εργαστήριό του μόνος του ή με ομάδα συνεργατών, προκειμένου να καθαρίσει, να συντηρήσει να μελετήσει και να ερμηνεύσει τα αρχαιολογικά του ευρήματα.
Για τον καθαρισμό, την πιθανή συναρμολόγηση και την μετέπειτα μελέτη τους, χρησιμοποιεί διάφορα ειδικά καθαριστικά υλικά και εργαλεία με ιδιαίτερη προσοχή και ευαισθησία, προκειμένου να αποφύγει κάθε ζημιά που μπορεί να αλλοιώσει τη μορφή ή το σχήμα των πολύτιμων ευρημάτων.
Γενικά σχόλια: Η αρχαιολογική έρευνα και η ανασκαφή αποτελούν ιδιαίτερα χρονοβόρες και κοπιαστικές διαδικασίες, που όμως προσδίδουν ικανοποίηση υψηλού βαθμού στον ερευνητή αρχαιολόγο, ειδικά όταν τον οδηγούν σε μεγάλες ανακαλύψεις.
Κατά τη διάρκεια της ανακάλυψης, ανάσυρσης, μεταφοράς και συντήρησης των ευρημάτων ή των μνημείων, απαιτούνται από τον αρχαιολόγο ιδιαίτερα προσεκτικοί και ακριβείς χειρισμοί, προκειμένου να αποφευχθεί ο κίνδυνος ζημιάς.
Ο αρχαιολόγος χρειάζεται να διαθέτει οργανωτικές και συντονιστικές ικανότητες και να συνεργάζεται αρμονικά με τα διάφορα συνεργεία που λαμβάνουν μέρος στις ανασκαφές ή την αποκατάσταση των μνημείων.
Η εξέλιξη της τεχνολογίας, οι Η/Υ και τα ειδικά προγράμματα που κυκλοφορούν, συντελούν στην ευκολότερη και συντομότερη μελέτη ερμηνεία, καταγραφή, ταξινόμηση και αναζήτηση του αρχαιολογικού υλικού.